Zegar ścienny tygodniowy (z koniecznością nakręcania raz na tydzień), kwadransowy (wybijający kwadranse), typu „kowalskiego”. Metalowa malowana tarcza zwieńczona jest owalnym naczółkiem. Każdy z czterech rogów tarczy ozdobiony jest malowanym bukiecikiem. Na białym kole cyferblatu znajdują się czarne cyfry rzymskie, powyżej koła – jeździec na koniu na tle krajobrazu (rozpoznany przed wojną jako czikos – pasterz węgierski; być może ten wzór powiązać można z faktem, że w Piekielniku istniał od drugiej połowy XVIII wieku dwór zamieszkały przez węgierską rodzinę i niewykluczone, że stamtąd zegar pochodzi).
Według Jana Ostrogi (syna znanego kolekcjonera zegarów Ludwika Ostrogi i współtwórcy muzealnej kolekcji zegarów) zegar ten powszechnie był nazywany „żeleźniokiem”, a zawieszone na tarczy wahadełko – „krowim ogonem”, która to nazwa miała swój odpowiednik w języku niemieckim, występującym na pograniczu niemiecko-austriackim: „Kuhschwanz”.
Mechanizm zegara charakteryzuje się wychwytem kolebnikowym (kolebnik oznacza tu, krótkie wahadełko zawieszane na sztyfcie przed tarczą). Obecnie ma tylko jeden dzwonek (były dwa, położone prostopadle względem siebie: jeden do wybijania godzin, drugi do wybijania kwadransów). Napęd obciążnikowy jest zawieszony na trzech sznurkach: jeden służy do nakręcania mechanizmu chodu, drugi – mechanizmu bicia godzinowego, trzeci – kwadransowego. Wagi, czyli obciążniki, mają kształt wąskiego walca zakończonego stożkiem.
Zegary nazywane „kowalskimi” lub „żelaznymi” są mniej znane i dosyć rzadkie. Określenie to dotyczy zegarów, których wszystkie elementy metalowe nosiły ślady ręcznej kowalskiej obróbki. Produkowano je do końca XIX wieku, nieraz w bardzo prymitywnych warsztatach, przy użyciu podstawowych technik obróbki metalu. Warto dodać, że na początku XX wieku za najlepszych fachowców tym zawodzie uznawano kowali z Piekielnika.
W „Księdze darów” Muzeum znajduje się informacja, że zegar pochodzi z Piekielnika i został ofiarowany w 1921 roku przez księdza Józefa Buronia (1890–1976) z Jabłonki (ofiarodawca w latach 1918–1920 był wikariuszem w Lipnicy Wielkiej, a następnie proboszczem parafii w Podszklu). Jest to jedyny tego typu zegar w naszych zbiorach.
Opracował Piotr Worytkiewicz.
Bibliografia: Czas odmierzany. Zegary ludowe z kolekcji Pawła Fietkowicza – opracowanie kolekcjonera oraz zbiorów Oddziału Etnografii Muzeum Narodowego w Gdańsku, Gdynia 2004.
