Zbieraczka do borówek, czyli czerpak zgrzebłowaty, otwarty, z uchwytem, służący do zbierania jagód; gwarowo nazywany również: maszynka, grzebień, grabki lub dziergiec.
Mieszkańcy wsi uzupełniali swój codzienny jadłospis o produkty pochodzące ze zbieractwa. Wśród biedoty i na przednówku często stanowiły one podstawę wyżywienia, w związku z czym nazywano je pożywieniem głodowym. Zbieranie jagód było domeną dzieci i kobiet, które posługiwały się specjalnie w tym celu skonstruowanymi narzędziami. Były to drewniane szufelki ze spodem z gęstym grzebieniem, przez który przesmykiwano całe krzaczki borówek, zrywając i nabierając do wewnątrz większe ilości owoców.
Sezon zbierania jagód dziko rosnących w lesie (borówki brusznice, borówki czarne Vaccinium myrtyllus – poza Małopolską nazywane jagodami lub czarnymi jagodami, poziomki, jeżyny) przypadał na letnie miesiące: lipiec i sierpień.
2 lipca to w tradycji ludowej Dzień Matki Bożej Jagodnej, a w Kościele katolickim jedno ze świąt maryjnych, święto Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Najpierw zostało ono ustanowione przez św. Bonawenturę w 1263 roku w zakonie Franciszkanów, a potem przez papieża Bonifacego wprowadzone w całym Kościele. Podczas reformy kalendarza liturgicznego w 1969 roku, zostało przeniesione z 2 lipca na 31 maja.
Ze świętem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny wiąże się następująca legenda. Chcąc odwiedzić swą krewną Elżbietę, Maryja odbyła długą podróż, podczas której pożywiała się jagodami. Jadowite węże i skorpiony nie były w stanie wyrządzić jej krzywdy, gdyż w jej obecności traciły wzrok. Powszechnie w Polsce uważano, że przed 2. lipca a zwłaszcza w samo święto Matki Boskiej Jagodnej nie należy zbierać i spożywać jagód. Tego dnia należało je oszczędzić dla wędrującej Maryi, a każdy kto by tego nie uszanował, mógł zostać ukąszony przez żmiję. Matki, które straciły dzieci lub urodziły je martwe, wierzyły, że stosując się do tych zakazów, za wstawiennictwem Matki Bożej, Opiekunki kobiet i macierzyństwa, będą jeszcze w przyszłości mieć potomstwo, a ich zmarłe dzieci mogą liczyć na opiekę Maryi w zaświatach.
Matka Jagodna
Matka Jagodna, Panienka Maryja
Która owocnym, rodnym drzewom sprzyja
Chodzi po sadzie kwitnącym i śpiewa
Pocałunkami budząc w wiosnę drzewa
(…)
Nocą wieśniaczki jej śpiew słyszą we śnie
Wieść, aby jagód nie jadły przedwcześnie:
Każdą jagodę z ust matce odjętą
Da zmarłym dziatkom Panna w jagód święto.
Leopold Staff
Obiekt ten prezentowany jest na wystawie stałej Muzeum Etnograficznego.
Mieszkańcy wsi uzupełniali swój codzienny jadłospis o produkty pochodzące ze zbieractwa. Wśród biedoty i na przednówku często stanowiły one podstawę wyżywienia, w związku z czym nazywano je pożywieniem głodowym. Zbieranie jagód było domeną dzieci i kobiet, które posługiwały się specjalnie w tym celu skonstruowanymi narzędziami. Były to drewniane szufelki ze spodem z gęstym grzebieniem, przez który przesmykiwano całe krzaczki borówek, zrywając i nabierając do wewnątrz większe ilości owoców.
Sezon zbierania jagód dziko rosnących w lesie (borówki brusznice, borówki czarne Vaccinium myrtyllus – poza Małopolską nazywane jagodami lub czarnymi jagodami, poziomki, jeżyny) przypadał na letnie miesiące: lipiec i sierpień.
2 lipca to w tradycji ludowej Dzień Matki Bożej Jagodnej, a w Kościele katolickim jedno ze świąt maryjnych, święto Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Najpierw zostało ono ustanowione przez św. Bonawenturę w 1263 roku w zakonie Franciszkanów, a potem przez papieża Bonifacego wprowadzone w całym Kościele. Podczas reformy kalendarza liturgicznego w 1969 roku, zostało przeniesione z 2 lipca na 31 maja.
Ze świętem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny wiąże się następująca legenda. Chcąc odwiedzić swą krewną Elżbietę, Maryja odbyła długą podróż, podczas której pożywiała się jagodami. Jadowite węże i skorpiony nie były w stanie wyrządzić jej krzywdy, gdyż w jej obecności traciły wzrok. Powszechnie w Polsce uważano, że przed 2. lipca a zwłaszcza w samo święto Matki Boskiej Jagodnej nie należy zbierać i spożywać jagód. Tego dnia należało je oszczędzić dla wędrującej Maryi, a każdy kto by tego nie uszanował, mógł zostać ukąszony przez żmiję. Matki, które straciły dzieci lub urodziły je martwe, wierzyły, że stosując się do tych zakazów, za wstawiennictwem Matki Bożej, Opiekunki kobiet i macierzyństwa, będą jeszcze w przyszłości mieć potomstwo, a ich zmarłe dzieci mogą liczyć na opiekę Maryi w zaświatach.
Matka Jagodna
Matka Jagodna, Panienka Maryja
Która owocnym, rodnym drzewom sprzyja
Chodzi po sadzie kwitnącym i śpiewa
Pocałunkami budząc w wiosnę drzewa
(…)
Nocą wieśniaczki jej śpiew słyszą we śnie
Wieść, aby jagód nie jadły przedwcześnie:
Każdą jagodę z ust matce odjętą
Da zmarłym dziatkom Panna w jagód święto.
Leopold Staff
Obiekt ten prezentowany jest na wystawie stałej Muzeum Etnograficznego.
