Obraz na szkle ukazuje scenę rozgrywającą się we wnętrzu izby z prostokątnym oknem w głębi. Po lewej przed świętym obrazem została ukazana klęcząca kobieta z rękami wzniesionymi do góry. Obok niej stoją dwaj uzbrojeni hitlerowcy. Pod stołem przy oknie siedzi bosonogie dziecko. W prawym rogu pomieszczenia kobieta tuli w objęciach niemowlę. Na pierwszym planie mężczyzna w kapeluszu pochyla się nad pakowanym tobołem z dobytkiem. U dołu widnieje napis: "NIEMCY WYSIEDLAJĄ POLAKÓW w ROKU 1940.".
Elementy kompozycji zostały nakreślone czarnym konturem. Formy są schematyczne i skrótowe, a postacie hitlerowców – karykaturalne i przerysowane. Farba miejscami rozmyta i spływająca ze szkła stworzyła zacieki, pozostawiając niezamalowane plamy.
Praca została zainspirowana prawdziwymi wydarzeniami z 5 listopada 1940 roku. Wtedy to rodzinę autora obrazu Józefa Hulki ur. 1926, zamieszkałą w Łękawicy, przymusowo wysiedlono, a następnie przetransportowano na Sądecczyznę, gdzie w biedzie doczekała końca wojny. Twórca poświęcił tym dramatycznym wydarzeniom swoje szkice, a także obrazy na szkle znajdujące się obecnie w zbiorach Muzeum Etnograficznego w Krakowie i Muzeum Miejskiego w Żywcu. Opisał je też w swoim życiorysie opublikowanym w 2011 roku: „…o godzinie trzeciej w nocy niemieckie esesmany weszli do mieszkania, zabrali nas i wywieźli. – Dzięki Bogu za łaskę – że nie do pieca na spalenie. – Ale wywieźli w głąb kraju i rzucili na pastwę losu”. Po tygodniowej podróży sześcioosobowa rodzina Hulków znalazła się we wsi Posadowa w gminie Korzenna. Dopiero w kwietniu 1945 roku mogła pieszo powrócić do Łękawicy odległej o 150 km, gdzie czekała jedynie stodółka ocalona z całego gospodarstwa. W lecie 1947 roku Hulkowie zamieszkali wreszcie w nowo wybudowanym domu.
Wydarzenia te były konsekwencją wysiedleń przeprowadzanych przez okupantów niemieckich w ramach tzw. Saybusch Aktion (pol. Akcja Żywiec). Miała ona na celu opróżnienie terenu Żywiecczyzny i stworzenie miejsca dla osadników niemieckich, a także pozyskanie taniej siły roboczej dla Rzeszy. Akcja miała objąć 20 tysięcy Polaków i trwała od 22 września 1940 do 23 września 1941 roku. Z Łękawicy przesiedlono 144 rodziny, czyli 684 osoby.
Zakup od autora w 1950 roku. Wtedy właśnie Józef Hulka zainteresował się malarstwem na szkle, co znalazło wyraz w postaci nagród na konkursach ogłaszanych przez muzea. Hulka jest znanym gawędziarzem, twórcą ludowym - rzeźbiarzem, malarzem, wykonawcą szopek i akcesoriów obrzędowych. Jego prace znajdują się w wielu muzeach etnograficznych i regionalnych w Polsce, zaś w Dziale Sztuki MEK znajduje się 15 jego rzeźb i obrazów na szkle.
Opracowała Grażyna Mosio.
Bibliografia:
Józef Hulka, Moje życie, Żywiec 2011, ss. 144. Do książki dołączona płyta DVD: Józef Hulka. Moje życie. Hieronim Woźniak, Wysiedleni i wypędzeni, "Nad Sołą i Koszarawą", nr 19, 2006. s. 1-3
