Wycinanka kodra: „Żniwa”

Treść

Opisywany w artykule obiekt. Opisywany w artykule obiekt.
Kompozycja figuralna, przedstawiająca żniwa. Z prawej mężczyzna i kobieta stawiający snopy. Z lewej mężczyzna z kosą przy nieskoszonym jeszcze zbożu. Wszystkie postacie w schematycznie przedstawionych strojach łowickich. W górnej części kompozycji ornament roślinny w formie dwóch poziomo ułożonych bukietów, składających się z różnobarwnych, stylizowanych kwiatów.

Prezentowana wycinanka to tzw. kodra, typowa dla terenu Łowicza. Tego typu wycinanki – wyklejanki, zwane dawniej także taflami – powstają przez naklejane na siebie wielobarwnych elementów, tworzących na prostokątnych arkuszach białego papieru kompozycje roślinne lub figuralne, często o rozbudowanych narracyjnie scenach obrzędowych lub obyczajowych.

Kodry wraz z innymi formami wycinanek zawieszane były zwykle przed Wielkanocą w domach łowickich od połowy XIX wieku. Zdobiły belki sufitowe, umieszczano je także nad drzwiami prowadzącymi do komory i nad ławą. Z czasem, odkryte przez znawców i miłośników sztuki ludowej, zyskały także grono odbiorców miejskich. Po II wojnie światowej wycinankarki łowickie, zachęcone przez organizatorów licznych konkursów nową tematyką społeczną, sięgały nie tylko po bliskie im sceny ilustrujące zwyczaje i obrzędy ludowe. Na kodrach pojawiły się obok tradycyjnych tematów, także nawiązujące do zachodzących przemian społecznych i wydarzeń politycznych (np. Kongres Pokoju, traktorzyści, wybory, etc.).

Kodra „Żniwa” wykonana została przez wycinankarkę i twórczynię pająków oraz kwiatów bibułkowych Wandę Brzozowską (1931-2003) Prace tej artystki ludowej można oglądać w Sromowie koło Łowicza. Tu znajduje się Muzeum Ludowe Rodziny Brzozowskich, założone w 1972 roku przez jej męża, Juliana - rzeźbiarza. Obok prac obojga małżonków w rodzinnym muzeum znalazły się rzeźby, hafty, pająki i wycinanki również innych członków tej rodziny.

Wanda Brzozowska wykonała kodrę na konkurs „Rolnik i jego praca w twórczości ludowej” zorganizowany przez Muzeum Etnograficzne w Krakowie w 1978 roku. W tym samym roku wycinanka trafiła do zbiorów muzeum.

Opracowała: Beata Skoczeń-Marchewka
Opiekun: Beata Skoczeń-Marchewka Zadaj pytanie o obiekt

Obiekty powiązane