Tkanina dekoracyjna typu Korhogo, stanowi przykład współczesnego rzemiosła artystycznego (lub sztuki o charakterze dekoracyjnym) z Mali i Wybrzeża Kości Słoniowej. Twórcami tego typu rysowanych przedstawień na płótnie bawełnianym, tkanym na wąskich krosnach, są artyści wywodzący się z grupy etnicznej Senufo. Głównym ośrodkiem produkcji a zarazem miejscem, od którego tkaniny te wzięły swoją powszechnie dziś używaną nazwę jest miasto Korhogo w północnej części Wybrzeża Kości Słoniowej. Tym niemniej, tkaniny tego typu powstają również w Sikasso w południowym Mali oraz w Bamako, stolicy tego kraju.
Tkaniny dekoracyjne wykonane są na arkuszu bawełnianego płótna, a ściślej, na pasach płótna zszytych w jeden arkusz. Pasy te tkane są na ręcznych, przenośnych warsztatach tkackich, które rozpowszechnione są w wielu regionach Afryki Zachodniej. Pasy o różnej długości, nie przekraczają zazwyczaj 10 - 15 cm szerokości. Wielkość tkaniny dekoracyjnej zależy zatem od ilości zszytych pasów. Rysunek wykonany jest ręcznie, za pomocą specjalnego rysika (patyczka) lub pędzla, którym wykonuje się szkic - zarys postaci. Następnie tak wyznaczone kształty wypełnia się czarnym barwnikiem na bazie glinki z domieszką siarczanu żelaza (iron suphate), zawsze w czarnym bądź brązowo-czarnym kolorze. Przedstawione na rysunku sceny ukazują zwierzęta (antylopy, ptaki, ryby) i ludzi (tancerzy, myśliwych), często w zwielokrotnionych sekwencjach.
Tkanina znajdująca się w zbiorach Muzeum Etnograficznego w Krakowie zszyta jest z pięciu poziomych pasów. Krawędzie poziome są równo zakończone, natomiast krawędzie pionowe (boki) zszytej tkaniny są postrzępione wskutek obcięcia nitek osnowy. Rysunek zdobiący tkaninę przedstawia tancerza w masce w towarzystwie dwóch ptaków rozmieszczonych przed i za postacią w masce. Tancerz ubrany jest w cętkowany strój a jego głowę zakrywa maska kanamto, która symbolizuje hienę. Obecność maski kanamto, odnosi się zazwyczaj do rytuałów pogrzebowych, w których maska ta odgrywała ważną rolę.
Sygnowaniem określającym pochodzenie obiektu jest w tym przypadku charakterystyczna kolorystyka, maska tancerza oraz sam charakter tkaniny wskazujący na warsztat tkaczy i artystów wywodzących się z ludu Senufo. Nazwa „Korhogo” jest obecnie synonimem dla wszystkich tkanin dekoracyjnych wykonywanych tą techniką przez Senufo, również tych pochodzących z płd. Mali (okolice miasta Sikasso), a także z Bamako, stolicy Mali. Kompozycje - rysunki na nich przedstawiane, zazwyczaj odwołują się do kultury Senufo (tańce masek, same maski, mityczne postaci, zwierzęta, w tym bardzo często ptaki, etc.), ale spotykane są też indywidualne kreacje lub nawet realizowane zamówienia na dowolny temat. Podobnie bardzo różnią się rozmiary tych dekoracyjnych tkanin, spotykane są zarówno „miniatury” jak i „wielkie płótna”. Niezależnie od nich, technika wykonania pozostaje ta sama.
Tkaniny typu Korhogo, obok masek kpelie, stały się nie tylko współczesną wizytówką twórczości Senufo, ale też twórczości plastycznej tego regionu Afryki.
Obiekt zakupiony przez Jacka Kukuczkę, etnografa, pracownika MEK, uczestnika Wyprawy Naukowo - Badawczej Afryka Zachodnia 1996, obejmującej zasięgiem działania Mali, Burkina Faso, Benin i Togo. Tkanina pozyskana została w Bamako, w dzielnicy zamieszkiwanej m. in. przez przybyłych z południa kraju rzemieślników Senufo. Chociaż tkaniny typu Korhogo są bardzo popularnym przykładem współczesnego rzemiosła artystycznego pochodzącego z Afryki zachodniej, opisywany obiekt jest jedynym w zbiorach MEK.
Opracował Jacek Kukuczka.
Bibliografia:
Tymowski M., Historia Mali, Ossolineum 1979
Heroldova-Stavickova V., Kandert J., Africky ornament a tvar, Praha 1993
Warner Dendel E., African Fabric Crafts. Sources of African Design and Technique, New York 1974
http://modules.quaibranly.fr/fr/explorer-les-collections/base
https://www.africanfabric.co.uk/fabrics-textiles/large-textiles-cloths/korhogo-cloths
https://collection.maas.museum
https://africaimports.com/korhogo-cloth
Tkaniny dekoracyjne wykonane są na arkuszu bawełnianego płótna, a ściślej, na pasach płótna zszytych w jeden arkusz. Pasy te tkane są na ręcznych, przenośnych warsztatach tkackich, które rozpowszechnione są w wielu regionach Afryki Zachodniej. Pasy o różnej długości, nie przekraczają zazwyczaj 10 - 15 cm szerokości. Wielkość tkaniny dekoracyjnej zależy zatem od ilości zszytych pasów. Rysunek wykonany jest ręcznie, za pomocą specjalnego rysika (patyczka) lub pędzla, którym wykonuje się szkic - zarys postaci. Następnie tak wyznaczone kształty wypełnia się czarnym barwnikiem na bazie glinki z domieszką siarczanu żelaza (iron suphate), zawsze w czarnym bądź brązowo-czarnym kolorze. Przedstawione na rysunku sceny ukazują zwierzęta (antylopy, ptaki, ryby) i ludzi (tancerzy, myśliwych), często w zwielokrotnionych sekwencjach.
Tkanina znajdująca się w zbiorach Muzeum Etnograficznego w Krakowie zszyta jest z pięciu poziomych pasów. Krawędzie poziome są równo zakończone, natomiast krawędzie pionowe (boki) zszytej tkaniny są postrzępione wskutek obcięcia nitek osnowy. Rysunek zdobiący tkaninę przedstawia tancerza w masce w towarzystwie dwóch ptaków rozmieszczonych przed i za postacią w masce. Tancerz ubrany jest w cętkowany strój a jego głowę zakrywa maska kanamto, która symbolizuje hienę. Obecność maski kanamto, odnosi się zazwyczaj do rytuałów pogrzebowych, w których maska ta odgrywała ważną rolę.
Sygnowaniem określającym pochodzenie obiektu jest w tym przypadku charakterystyczna kolorystyka, maska tancerza oraz sam charakter tkaniny wskazujący na warsztat tkaczy i artystów wywodzących się z ludu Senufo. Nazwa „Korhogo” jest obecnie synonimem dla wszystkich tkanin dekoracyjnych wykonywanych tą techniką przez Senufo, również tych pochodzących z płd. Mali (okolice miasta Sikasso), a także z Bamako, stolicy Mali. Kompozycje - rysunki na nich przedstawiane, zazwyczaj odwołują się do kultury Senufo (tańce masek, same maski, mityczne postaci, zwierzęta, w tym bardzo często ptaki, etc.), ale spotykane są też indywidualne kreacje lub nawet realizowane zamówienia na dowolny temat. Podobnie bardzo różnią się rozmiary tych dekoracyjnych tkanin, spotykane są zarówno „miniatury” jak i „wielkie płótna”. Niezależnie od nich, technika wykonania pozostaje ta sama.
Tkaniny typu Korhogo, obok masek kpelie, stały się nie tylko współczesną wizytówką twórczości Senufo, ale też twórczości plastycznej tego regionu Afryki.
Obiekt zakupiony przez Jacka Kukuczkę, etnografa, pracownika MEK, uczestnika Wyprawy Naukowo - Badawczej Afryka Zachodnia 1996, obejmującej zasięgiem działania Mali, Burkina Faso, Benin i Togo. Tkanina pozyskana została w Bamako, w dzielnicy zamieszkiwanej m. in. przez przybyłych z południa kraju rzemieślników Senufo. Chociaż tkaniny typu Korhogo są bardzo popularnym przykładem współczesnego rzemiosła artystycznego pochodzącego z Afryki zachodniej, opisywany obiekt jest jedynym w zbiorach MEK.
Opracował Jacek Kukuczka.
Bibliografia:
Tymowski M., Historia Mali, Ossolineum 1979
Heroldova-Stavickova V., Kandert J., Africky ornament a tvar, Praha 1993
Warner Dendel E., African Fabric Crafts. Sources of African Design and Technique, New York 1974
http://modules.quaibranly.fr/fr/explorer-les-collections/base
https://www.africanfabric.co.uk/fabrics-textiles/large-textiles-cloths/korhogo-cloths
https://collection.maas.museum
https://africaimports.com/korhogo-cloth
