Prezentowane męskie nakrycie głowy Koreańczyka, to specjalnie ukształtowana i przylegająca do głowy pleciona z włosia końskiego nakładka tanggeon, która zakrywała włosy upięte na czubku głowy w kok, zwany sangtu. Noszona była samodzielnie lub pod specjalnym kapeluszem.
Wszyscy Koreańczycy do początku XX wieku (do końca ery Joseon trwającej w okresie 1392-1910) musieli nosić długie włosy. Młodzi chłopcy splatali włosy, aż do ceremonii ślubnej lub do chwili, gdy wstępowali w urzędnicze szeregi. Od tego momentu wiązali swoje włosy na czubku głowy w kok sangtu, który był symbolem przejścia w wiek dorosły. Noszenie nakrycia głowy było istotne i konieczne w Korei. Podobnie jak cały strój, nakrycia głowy były dostosowane do różnych klas społecznych, zarówno pod względem materiału, koloru, jak i ozdób. Określały pozycję społeczną noszącego lub okazję czy ceremonię, podczas której nosiło się dane nakrycie. Po tym co nosiło się na głowie można było rozpoznać klasę lub zajęcie właściciela. Istniało wiele tradycyjnych nakryć głowy – przede wszystkim kapelusze i specjalne opaski, a także dopasowane nakładki wyplatane z końskiego włosia.
Oficjalne nakrycia głowy, wzorowane na chińskich, określano mianem gwanmo. Wśród nich najbardziej symbolicznym był gat - czarny kapelusz o dużym rondzie, usztywnionym paskiem bambusa pomalowanego na czarno. Noszony był początkowo tylko przez dostojników i szlachtę yangban, a w późniejszym czasie także przez zwykłych mężczyzn. Pod kapeluszem lub innym oficjalnym nakryciem głowy noszono specjalne opaski lub włosianą, ściśle przylegającą czapeczkę-nakładkę tanggeon. Dostojnicy i szlachta, od których wymagano formalnego stroju nawet podczas relaksu w zaciszu domowym; nosili ją bez kapelusza tylko w domu, jako nakrycie zakrywające opaskę manggeon. Do noszenia włosianej nakładki na zewnatrz, bez oficjalnego kapelusza, mieli prawo mężczyźni z klasy średniej jungin, głównie kupcy oraz medycy.
Na przełomie XIX i XX wieku, pod wpływem mody zachodniej, zaczęła się swoista rewolucja społeczna. Wydano dekret nakazujący wszystkim mężczyznom obcięcie długich włosów, co spowodowało zlikwidowanie specjalnego uczesania w kok, a kapelusze stały się zamiennikiem długich włosów. W tym samym czasie gazety zaczęły drukować reklamy zachodnich nakryć głowy. Reklamowe slogany opisywały zachodnie kapelusze jako prezenty od cywilizacji. Z nastaniem XX wieku tradycyjny strój nadal ulegał przekształceniu. Podczas oficjalnych uroczystości urzędnicy zaczęli nosić zachodnie garnitury i kapelusze. Obecnie tradycyjne nakrycia głowy są używane tylko podczas wyjątkowych uroczystości.
Obiekt pochodzi ze zbiorów dawnego Muzeum Techniczno Przemysłowego (MTP), które istniało w Krakowie do 1950 roku. Zachowała się oryginalna metka MTP (widoczna na zdjęciu) z krótkim opisem: „Nakładka włosiana Koreańczyka na czubek głowy. Używana w całej Korei”.
W zbiorach Muzeum znajduje się wiele obiektów etnograficznych z kolekcji MTP. Część z nich była przekazana na początku XX wieku, w ramach profilowania zbiorów MTP, a większe przekazy kolekcji etnograficznych z MTP, odbywały się via MNK (Muzeum Narodowe w Krakowie), które po likwidacji MTP przejęło wszystkie jego zbiory (oprócz Biblioteki i archiwaliów).
Opacowała: Eleonora Tenerowicz
Wybrana literatura:
Benjamin Joinau, Elodie Dornand de Rouville. Sketches of Korea: An Illustrated Guide to Korean Culture. Seoul Selection, 2015
Gat, Traditional Headgear in Korea Intangible cultural heritage of Korea; National Research Institute of Cultural Heritage, 2013 Media Assistant.
Keith Pratt, Richard Rutt. Korea: A Historical and Cultural Dictionary. Durham East Asia Series. Routledge, 2013. - Boudewijn Walraven. Koorai; Korean Histories 2.2 2010, pdf.
Elizabeth Keith, E. K. Robertson Scott. Old Korea. pdf, z pierwszego wydania Hutchinson & Company.
Ken Vos. Accidental acquisitions: The nineteenth-century Korean collections in the National Museum of Ethnology, Part 1. pdf,. Digital publications of the National Museum of Ethnology: Paul L. F. van Dongen & Marlies Jansen.
www.asien-zuhause.ch/Korea_Allgemein/Story_about_kat.html
http://thehistoryofthehairsworld.com/old_age_1.html
