Kompozycja ujęta w ośmiokąt leżący, przedstawiająca fragment buduaru w półmroku, w którym na szezlongu śpi młoda kobieta w otoczeniu 11 amorków. Centralnie usytuowana kanapa pokryta jest błyszczącą, seledynową tapicerką, zdobioną taśmami, lamówkami, kokardami i frędzlami. Pośrodku przerzucona jest, opadająca na ziemię, biała narzuta obszyta koronką. Na uniesionym wezgłowiu leży seledynowa poduszka, spod której wystaje beżowa tkanina. Jasnowłosa kobieta o delikatnej, młodzieńczej twarzy leży na prawym boku, wspierając głowę na poduszce i trzymając złożone dłonie przy policzku. Jej lekko rozchylone usta zastygły w delikatnym uśmiechu. Ubrana jest w białą, tiulową suknię z niebieską wstążką wokół odsłoniętych ramion, błękitne pończochy i kremowe pantofelki. Jej biodra i uda okrywa niebieski szal z kokardkami. Przed śpiącą leży otwarta książka z zakładką. Wokół niej w różnych pozach unoszą się w powietrzu, stoją lub siedzą putta – nagie, uskrzydlone, niektóre z wiankami na głowie lub kwietnymi przepaskami wokół bioder czy na wysokości piersi. Wszystkie zwrócone w stronę śpiącej. Niektóre kierują ku niej różne przedmioty: szkatułkę z biżuterią, bukiet białych róż, strojną suknię ślubną, rozłożoną na fotelu stojącym przy szezlongu, welon, zielony wianek, obrączkę. Na brzegu łóżka przysiadł Kupidyn z łukiem i kołczanem pełnym strzał. Z prawej, za okrągłą komódką z bukietem róż w wazonie i tiulową, zieloną tkaniną znajdują się dwa amorki, które z uwagą spoglądają na arkusz papieru (nuty?). Obraz jest oprawiony w drewniane, politurowane ramy, zdobione złoconą gipsaturą, oraz zaszklony.
Kompozycja utrwala ulotną chwilę, gdy pogrążona w drzemce kobieta z błogim wyrazem twarzy poddaje się sennym fantazjom. Dopiero co oddawała się lekturze – jeszcze jedna z kart leżącej przy niej książki nie zdążyła całkowicie opaść. Można tylko przypuszczać, że to romantyczna historia w niej zapisana skłoniła bohaterkę obrazu do marzeń o wielkiej miłości, której ukoronowaniem byłby wystawny ślub. Wokół niej już uwijają się putta, ofiarowując jej atrybuty należne pannie młodej. Sen to czy jawa?
Grafika jest reprodukcją obrazu wiedeńskiego malarza Hansa Zatzka (1859–1945), często sygnującego swe prace pseudonimami, np. Zabateri. Jego bogata twórczość jest znana szczególnie z obrazów religijnych, mitologicznych, idyllicznych scen rodzajowych oraz wizerunków pięknych kobiet, którym podobno nierzadko swych twarzy udzielały żona i córki artysty. Obrazy Zatzki były często reprodukowane na pocztówkach oraz wielkoformatowych grafikach. Tym ostatnim nieraz nadawano pozór obrazu olejnego oraz oprawiano je w bogato zdobione, profilowane ramy ze stiukowymi dekoracjami, złoceniami. Po I wojnie światowej szczególnie modne stały się duże obrazy w formie prostokąta leżącego, które ze względu na swe rozmiary nazywano „ręcznikowymi”. Trafiały do domów drobnomieszczańskich, robotniczych, później też chłopskich, nadając wnętrzom splendoru oraz stwarzając złudzenie luksusu.
Obraz wraz z 23 innymi został przekazany MEK przez krakowskie Muzeum Historii Fotografii w 2002 roku. Według informacji podanych przez pracowników MHF Władysław Klimczak, twórca i pierwszy dyrektor Muzeum, kupował na targach staroci obrazy fabryczne o dekoracyjnych ramach, by wtórnie wykorzystać je jako oprawę fotografii. Ostatecznie plany te nie zostały zrealizowane, a grafiki trafiły na krakowską Wolnicę, powiększając bogatą kolekcję obrazów fabrycznych, popularnych od 2. połowy XIX wieku.
Opracowała Beata Skoczeń-Marchewka.
Literatura:
Oficjalska Elżbieta, Obrazy fabryczne. Rozwój i upowszechnienie popularnych wydawnictw drukowanych z uwzględnieniem regionu Warmii i Mazur, w: „Zeszyty Naukowe Muzeum Budownictwa Ludowego – Park Etnograficzny w Olsztynku” R. 4 (2013), s. 15-49.
Pieske Christa, Bilder für jedermann, Berlin 1988.
