Rózga weselna była jednym z najważniejszych rekwizytów weselnych. Nazywana była w zależności od regionu rózgą, różdżką, wiechą, jabłonką, wiankiem czy rogalem.
Jej konstrukcję zwykle tworzyły gałęzie świerka lub sosny, a czasem jałowiec lub tarnina. Odnogi rózgi, których bywało od 2 do 9 (tu 5 odnóg), przybierano roślinami wiecznie zielonymi, jak ruta, barwinek, borówka, bukszpan. Ponadto ozdabiano ją orzechami laskowymi, jabłkami, wydmuszkami z jajek, piernikami, ciastkami, cukierkami, piórami kogucimi, kolorowymi papierkami i wstążkami, czasem też świeczkami, rzadziej obrazkiem z wizerunkiem maryjnym.
Rózgę weselną wiły druhny w domu panny młodej w wieczór przedślubny, a ceremonia jej przekazania lub wykupienia odbywała się najczęściej w dniu ślubu, przed wyjazdem do kościoła. Wtedy otrzymywał ją zwykle starosta weselny, pełniący funkcję mistrza ceremonii weselnej, a rola rózgi zaznaczała się w najważniejszych momentach obrzędu weselnego, aż do oczepin.
Symbolika rózgi weselnej nie jest do końca wyjaśniona i jednoznaczna. Przewijają się różne wątki interpretacyjne - jedne wskazują na nią jako symbol panny młodej i jej dziewictwa; inne, ze względu na rośliny i ozdoby użyte do jej wykonania, na symbol mający przysporzyć parze młodej płodności i dostatku; i wreszcie: na znak zawarcia umowy (tutaj małżeńskiej) i dotrzymania zobowiązań, czego zwykle dokonywano pod zieloną gałęzią.
Z czasem, gdy wesele straciło swój pierwotny obrzędowy charakter, także i rózga weselna przestała być jego niezbędnym rekwizytem.
Rózga ta jest darem Jędrzeja Cierniaka (1886-1942) pochodzącego z Zaborowa, działacza ludowego, pedagoga i autora licznych opracowań o teatrze ludowym. Od początku XX wieku taki teatr działał także w samym Zaborowie. Trudno teraz dociec, czy darowana do Muzeum rózga była rekwizytem obrzędowym, czy też może rekwizytem teatralnym. Jest ona jedną z kilkunastu rózg weselnych, jakie posiada w swoich zbiorach Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie. Najstarsze z nich pochodzą z początku XX wieku, a kilka można podziwiać na wystawie stałej muzeum.
Jej konstrukcję zwykle tworzyły gałęzie świerka lub sosny, a czasem jałowiec lub tarnina. Odnogi rózgi, których bywało od 2 do 9 (tu 5 odnóg), przybierano roślinami wiecznie zielonymi, jak ruta, barwinek, borówka, bukszpan. Ponadto ozdabiano ją orzechami laskowymi, jabłkami, wydmuszkami z jajek, piernikami, ciastkami, cukierkami, piórami kogucimi, kolorowymi papierkami i wstążkami, czasem też świeczkami, rzadziej obrazkiem z wizerunkiem maryjnym.
Rózgę weselną wiły druhny w domu panny młodej w wieczór przedślubny, a ceremonia jej przekazania lub wykupienia odbywała się najczęściej w dniu ślubu, przed wyjazdem do kościoła. Wtedy otrzymywał ją zwykle starosta weselny, pełniący funkcję mistrza ceremonii weselnej, a rola rózgi zaznaczała się w najważniejszych momentach obrzędu weselnego, aż do oczepin.
Symbolika rózgi weselnej nie jest do końca wyjaśniona i jednoznaczna. Przewijają się różne wątki interpretacyjne - jedne wskazują na nią jako symbol panny młodej i jej dziewictwa; inne, ze względu na rośliny i ozdoby użyte do jej wykonania, na symbol mający przysporzyć parze młodej płodności i dostatku; i wreszcie: na znak zawarcia umowy (tutaj małżeńskiej) i dotrzymania zobowiązań, czego zwykle dokonywano pod zieloną gałęzią.
Z czasem, gdy wesele straciło swój pierwotny obrzędowy charakter, także i rózga weselna przestała być jego niezbędnym rekwizytem.
Rózga ta jest darem Jędrzeja Cierniaka (1886-1942) pochodzącego z Zaborowa, działacza ludowego, pedagoga i autora licznych opracowań o teatrze ludowym. Od początku XX wieku taki teatr działał także w samym Zaborowie. Trudno teraz dociec, czy darowana do Muzeum rózga była rekwizytem obrzędowym, czy też może rekwizytem teatralnym. Jest ona jedną z kilkunastu rózg weselnych, jakie posiada w swoich zbiorach Muzeum Etnograficzne im. Seweryna Udzieli w Krakowie. Najstarsze z nich pochodzą z początku XX wieku, a kilka można podziwiać na wystawie stałej muzeum.
