Przypinka wykonana ze srebrnego stopu metali nieżelaznych, kolista (koło ze skręconego drucika) z wpisanym wizerunkiem lwa w koronie. Postać kroczącego drapieżnika dzierży w prawej, przedniej łapie krzyż ze wstęgą. Od spodniej strony do postaci lwa doczepiona jest spiralnie skręcona szpila służąca do wpinania do odzieży, np. w klapę marynarki.
Co symbolizuje ta niepozorna zapinka? Dlaczego stała się podarkiem rozdawanym przez Hajle Syllassje (Hajle Selassje I, Haile Selassie, 1892–1975), ostatniego cesarza Etiopii? Skąd wzięło się określenie Lew Judy? By to zrozumieć, trzeba cofnąć się do czasów biblijnych, a ściślej, do Starego Testamentu.
Historia ma swój początek w osobie patriarchy Jakuba, syna Izaaka, a wnuka Abrahama, tego, który usłyszał od Boga: „Odtąd nie będziesz się zwał Jakub, lecz Izrael”*. Miał on 4 synów a ostatni z nich nosił imię Juda. To jemu, a nie Rubenowi, najstarszemu z synów, Jakub obiecał pierworództwo i przyszłe królestwo. Z potomków Judy (z jego linii) zrodzić się mieli król Dawid, Salomon, Jezus Chrystus i … cesarz Hajle Syllassje I, domniemany 225. potomek Salomona, króla Izraela.
Ostatni cesarz Etiopii panował w latach 1930–1936 i 1941–1974 (przerwa spowodowana była okupacją Etiopii przez wojska włoskie) i oficjalnie używał imienia „Cesarz Haile Selassie I, Zwycięski Lew Plemienia Judy, Wybraniec Boży”. Zawołanie „Lew z pokolenia Judy zwyciężył!” miało stać się jego ulubionym powiedzeniem i wg zachowanych relacji, było znane każdemu, kto zdołał go bliżej poznać. Jednak z postacią Hajle Syllassje I, a co za tym idzie, z Lwem Judy, związana jest jeszcze jedna ciekawa historia. Przyszły ostatni cesarz Etiopii urodził się w 1892 roku jako Teferi Mekonnyn i to właśnie jego pierwotne, rodzone imię wpisało się we współczesną historię. Od niego bowiem wywodzi się nazwa Rastafarian, millenarystyczno-mesjanistycznego ruchu religijnego zrodzonego wśród czarnych chrześcijan Ameryki Północnej, z centrum na Jamajce. Uznali oni Ras Tafariego (w języku amharskim, dosłownie: księcia straszliwego/szanowanego) za namiestnika bożego na ziemi. A Lew Judy, symbolizujący nieustraszoność samego Jah (Boga) a także i Ras Tafariego, czyli cesarza Hajle Syllassje, widniejący do 1974 roku na oficjalnej fladze Etiopii, stał się także symbolem Rastafarian.
W tej małej przypince z postacią lwa splata się zatem historia korzeniami sięgająca Biblii, uosabiająca majestat cesarski oraz współczesny kult religijny silnie oddziaływujący także na kulturę popularną. Co ciekawe, Lew Judy „sportretowany” został i muzycznie – to do niego, w symboliczny sposób odnoszą się słowa „Iron Lion Zion”, słynnego utworu Boba Marleya, legendy muzyki reggae.
A sama przypinka? Do muzeum trafiła za sprawą dr Krzysztofa Wolskiego**, który otrzymywał ją bezpośrednio od cesarza Hajle Syllassie I, podczas międzynarodowego Sympozjum Afrykanistycznego w Dakarze w Senegalu, w 1966 roku. „(Hajle Syllassie) był niewysoki i z tego powodu, jak stał, to zawsze na jakimś dobrym podwyższeniu. Choćby ze względu, żeby nie było, że cesarz jest niższy od kogokolwiek” – tak wspominał po latach spotkanie z cesarzem Etiopii. Wolskiemu, nota bene wysokiemu mężczyźnie, udało się wówczas zamienić z cesarzem kilka zdań, pytając o odbudowę spalonych klasztorów w Etiopii. Na pamiątkę spotkania i krótkiej rozmowy dostał od Hajle Syllasiego przypinkę Lwa Judy. Po latach, będąc już na emeryturze, przekazał ją w darze do zbiorów krakowskiego Muzeum Etnograficznego. Wraz z tym niepozornym obiektem, do kolekcji trafił epizod powiązany z wielką postacią historii XX wieku.
* Imię patriarchy Jakuba-Izraela stało się z czasem określeniem północnej części królestwa Dawida, w późniejszych czasach – całego kraju. Jako takie było też świętym imieniem narodu, któremu Bóg dał wielorakie obietnice.
** Dr Krzysztof Wolski, badacz kultur Środkowego Wschodu, podróżnik, kolekcjoner i muzealnik, wykładowca i wieloletni pracownik Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie. Badania terenowe i eksploracje muzealne prowadził od lat 60 XX wieku w Pakistanie, Afganistanie i Indiach.
Opracował: Jacek Kukuczka (w opisie wykorzystane zostały informacje pochodzące z opracowania/opisu naukowego obiektu, sporządzonego przez Eleonorę Tenerowicz)
Wybrana bibliografia:
Co symbolizuje ta niepozorna zapinka? Dlaczego stała się podarkiem rozdawanym przez Hajle Syllassje (Hajle Selassje I, Haile Selassie, 1892–1975), ostatniego cesarza Etiopii? Skąd wzięło się określenie Lew Judy? By to zrozumieć, trzeba cofnąć się do czasów biblijnych, a ściślej, do Starego Testamentu.
Historia ma swój początek w osobie patriarchy Jakuba, syna Izaaka, a wnuka Abrahama, tego, który usłyszał od Boga: „Odtąd nie będziesz się zwał Jakub, lecz Izrael”*. Miał on 4 synów a ostatni z nich nosił imię Juda. To jemu, a nie Rubenowi, najstarszemu z synów, Jakub obiecał pierworództwo i przyszłe królestwo. Z potomków Judy (z jego linii) zrodzić się mieli król Dawid, Salomon, Jezus Chrystus i … cesarz Hajle Syllassje I, domniemany 225. potomek Salomona, króla Izraela.
Ostatni cesarz Etiopii panował w latach 1930–1936 i 1941–1974 (przerwa spowodowana była okupacją Etiopii przez wojska włoskie) i oficjalnie używał imienia „Cesarz Haile Selassie I, Zwycięski Lew Plemienia Judy, Wybraniec Boży”. Zawołanie „Lew z pokolenia Judy zwyciężył!” miało stać się jego ulubionym powiedzeniem i wg zachowanych relacji, było znane każdemu, kto zdołał go bliżej poznać. Jednak z postacią Hajle Syllassje I, a co za tym idzie, z Lwem Judy, związana jest jeszcze jedna ciekawa historia. Przyszły ostatni cesarz Etiopii urodził się w 1892 roku jako Teferi Mekonnyn i to właśnie jego pierwotne, rodzone imię wpisało się we współczesną historię. Od niego bowiem wywodzi się nazwa Rastafarian, millenarystyczno-mesjanistycznego ruchu religijnego zrodzonego wśród czarnych chrześcijan Ameryki Północnej, z centrum na Jamajce. Uznali oni Ras Tafariego (w języku amharskim, dosłownie: księcia straszliwego/szanowanego) za namiestnika bożego na ziemi. A Lew Judy, symbolizujący nieustraszoność samego Jah (Boga) a także i Ras Tafariego, czyli cesarza Hajle Syllassje, widniejący do 1974 roku na oficjalnej fladze Etiopii, stał się także symbolem Rastafarian.
W tej małej przypince z postacią lwa splata się zatem historia korzeniami sięgająca Biblii, uosabiająca majestat cesarski oraz współczesny kult religijny silnie oddziaływujący także na kulturę popularną. Co ciekawe, Lew Judy „sportretowany” został i muzycznie – to do niego, w symboliczny sposób odnoszą się słowa „Iron Lion Zion”, słynnego utworu Boba Marleya, legendy muzyki reggae.
A sama przypinka? Do muzeum trafiła za sprawą dr Krzysztofa Wolskiego**, który otrzymywał ją bezpośrednio od cesarza Hajle Syllassie I, podczas międzynarodowego Sympozjum Afrykanistycznego w Dakarze w Senegalu, w 1966 roku. „(Hajle Syllassie) był niewysoki i z tego powodu, jak stał, to zawsze na jakimś dobrym podwyższeniu. Choćby ze względu, żeby nie było, że cesarz jest niższy od kogokolwiek” – tak wspominał po latach spotkanie z cesarzem Etiopii. Wolskiemu, nota bene wysokiemu mężczyźnie, udało się wówczas zamienić z cesarzem kilka zdań, pytając o odbudowę spalonych klasztorów w Etiopii. Na pamiątkę spotkania i krótkiej rozmowy dostał od Hajle Syllasiego przypinkę Lwa Judy. Po latach, będąc już na emeryturze, przekazał ją w darze do zbiorów krakowskiego Muzeum Etnograficznego. Wraz z tym niepozornym obiektem, do kolekcji trafił epizod powiązany z wielką postacią historii XX wieku.
* Imię patriarchy Jakuba-Izraela stało się z czasem określeniem północnej części królestwa Dawida, w późniejszych czasach – całego kraju. Jako takie było też świętym imieniem narodu, któremu Bóg dał wielorakie obietnice.
** Dr Krzysztof Wolski, badacz kultur Środkowego Wschodu, podróżnik, kolekcjoner i muzealnik, wykładowca i wieloletni pracownik Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie. Badania terenowe i eksploracje muzealne prowadził od lat 60 XX wieku w Pakistanie, Afganistanie i Indiach.
Opracował: Jacek Kukuczka (w opisie wykorzystane zostały informacje pochodzące z opracowania/opisu naukowego obiektu, sporządzonego przez Eleonorę Tenerowicz)
Wybrana bibliografia:
- A. Bartnicki, J. Mantel-Niećko, Historia Etiopii, Wrocław 1987.
- https://biblia.wiara.pl/doc/1631398.Izrael
- https://pl.wikipedia.org/wiki/Juda_(posta%C4%87_biblijna)
- https://afryka.org/zarys-historii-etiopii/
- https://historia.org.pl/2012/10/04/walka-etiopii-o-niepodleglosc-na-przelomie-xix-i-xx-w-zwycieska-wojna-z-wlochami/
- https://etnomuzeum.eu/zbiory/fotel
