Naszyjnik (agraw) z medalionem – ozdobną plakietą (adrim), charakterystyczna ozdoba kobiet berberyjskich z północno-zachodniego Egiptu. Naszyjnik i ozdobna plakieta wykonane zostały ze stopu metali nieżelaznych, z domieszką srebra niskiej próby. Starsze przykłady tego typu biżuterii (do których ze względu na pochodzenie sprzed 1930 roku zaliczyć można i opisywany obiekt), wykonywane były przez rzemieślników w Oazie Siwa. Nowsze egzemplarze, pochodzące z lat 60. i późniejszych XX wieku, sprowadzane są z Kairu lub Aleksandrii.
Tradycyjnie, naszyjniki tego typu noszone były przez dziewczyny, jako komplet (aghraw i adrim) do momentu ceremonii zaślubin. Naszyjnik w kształcie kolistej, niedomkniętej obręczy, zakończonej z jednej strony „pętelką" a z drugiej „haczykiem”, symbolizował żeńskie i męskie organy płciowe oraz odnosił się do wierzeń związanych z płodnością i posiadaniem potomstwa. Podczas trwającego kilka dni obrządku zaślubin, ozdobna plakieta była uroczyście zdejmowana. Plakieta ta, zdobiona wybijanym i wypukłym ornamentem układającym się w znak krzyża, symbolizuje dziewictwo i była noszona tylko przez niezamężne kobiety. Adrim miała zazwyczaj od 10 do 20 cm, choć zdarzały się plakiety o średnicy dochodzącej nawet do 30 cm. Waga samej obręczy mogła zaś dochodzić nawet do 1 kg.
Po zdjęciu z obręczy płaskiej plakiety, naszyjnik noszony był już jako symbol zawartego związku małżeńskiego. Z kolei plakieta mogła być używana i traktowana jak amulet, przedmiot chroniący przed nieszczęściem, a nawet pewnego rodzaju inwestycja, stanowiąca część rodzinnego majątku. W wielu przypadkach adrim była przekazywana przez kobietę wychodzącą za mąż młodszej siostrze lub zostawała w rodzinie dla kolejnej córki.
To symboliczne pozbycie się (przekazanie, ściągnięcie, odstawienie, etc.) srebrnego dysku i pozostawienie samej obręczy agraw, było przede wszystkim widocznym znakiem komunikującym przejście do dojrzałego wieku i podkreślało osiągnięcie pełnej dojrzałości, bycie w pełni kobietą.
Agraw i adrim to zatem nie tylko biżuteria i ozdoba, ale przede wszystkim komunikat, akcesorium określające pozycję społeczną kobiety wśród berberskich mieszkańców północno-zachodniego Egiptu. Oaza Siwa stanowi najdalej na wschód wysunięte skupisko tej rdzennej ludności Afryki Północnej. Pomimo geograficznego dystansu, jaki dzieli ich od pobratymców z Maroka, Algierii czy Tunezji, tutejsi Berberowie do dziś pielęgnują odrębne tradycje i podtrzymują poczucie odrębnej wspólnoty etnicznej i kulturowej. Sama Oaza Siwa, a zwłaszcza jej unikalna architektura i berberyjscy mieszkańcy, stali się z czasem jedną z atrakcji tzw. turystyki kulturowej na mapie współczesnego Egiptu.
Opracował Jacek Kukuczka.
Literatura i źródła (wybrane):
Salah M.H., The Adrim or „virginity disc”. Marking the passage to womanhood in Siwah; Expedition, vol. 20, no. 1, Penn Museum, Philadelphia, USA (br. roku wyd.)
Margaret M. Vale, Siwa, Jewelry, Costume, and Life in an Egyptian Oasis, aucpRESS, Cairo, Egypt, 2014 (https://books.google.pl/books?id=IIgCCgAAQBAJ&dq=adrim+and+aghraw&hl=pl&source=gbs_navlinks_s) https://www.pinterest.com/pin/145522631679552355/
http://enchantingegypt.com.au/Siwandress
http://www.traveltill.com/destination/Egypt/Siwa/culture.php
