Nakrycie głowy panny młodej

Treść

zdjęcie obiektu zdjęcie obiektu

Tekturowa obręcz, obszyta od wewnętrznej strony szarym płótnem. Z zewnętrz bogato zdobiona: czarnym aksamitem, taśmami złotego szychu z cekinami oraz kółkami ze złotej metalowej nici i okrągłymi lusterkami. Przód ozdobiony cienką złotą blaszką, gwiazdkami i kółkami plecionymi ze złotego sztychu, okrągłymi lusterkami i szkiełkami w kolorach czerwonym i zielonym oraz kolorowymi koralikami i złotymi blaszkami w formie listków.

 

Z dostępnych w Muzeum Etnograficznym informacji wynika, że nakrycie głowy panny młodej pochodzi z południowych Włoch i zostało przekazane do Muzeum w 1927 roku przez Mariana Morelowskiego. Niestety, po niemal detektywistycznym śledztwie w literaturze tematu oraz materiale ikonograficznym, nie udało się znaleźć wielu informacji na temat samego obiektu.

 

Darczyńca nakrycia głowy panny młodej, Marian Morelowski był kustoszem Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu w latach 1926-1929. Wcześniej przedmiot ten należał do krakowskiej malarki Józefy Geppert. O jej życiu i twórczości wiadomo stosunkowo niewiele. Urodziła się ok. 1845 roku w Gdowie, a następnie przeprowadziła się do Krakowa, gdzie przez wiele lat mieszkała i pracowała. Była jedną z postaci krakowskiego środowiska artystycznego. Znane są anegdoty na temat jej długoletniej przyjaźni z Aleksandrem Kotsisem (w zbiorach Muzeum Narodowego w Sukiennicach znajduje się Portret malarki Józefiny Geppert, autorstwa artysty). Od 1866 roku wystawiała swoje prace, głównie portrety, obrazy religijne, pejzaże, a przede wszystkim kopie w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych (Kraków, Lwów, Warszawa) i aktywnie uczestniczyła w działalności Koła Artystek Polskich. Przez pewien czas pobierała nauki we Włoszech, jednak i na ten temat nie ma dokładniejszych informacji. Nakrycie głowy panny młodej najprawdopodobniej zostało pozyskane przez artystkę w okresie kształcenia w Italii, więc możemy przyjąć, że pochodzi jeszcze z XIX wieku. Tajemnicę stanowią okoliczności, w jakich artystka stała się właścicielką obiektu. Nie wiadomo, gdzie Geppert studiowała, ani które regiony Italii zwiedziła, stąd trudno określić dokładne miejsce pochodzenia przedmiotu.

 

Kwerenda w dostępnych materiałach ikonograficznych dotyczących strojów z południowych Włoch, również nie przyniosła rozwiązania zagadki dokładnej proweniencji obiektu. Znaczącą trudność w poszukiwaniach materiałów porównawczych stanowiło bardzo duże zróżnicowanie kulturowe obszaru Włoch. Lokalny „costume” wyznacza tożsamość nie tylko na poziomie regionów, ale nawet poszczególnych miejscowości. Pewne podobieństwo można odnaleźć w mających kształt szerokiej obręczy, odświętnych nakryciach głowy kobiet z Carafy (Kalabria). Nie możemy także wykluczyć tropu prowadzącego do licznej, zwłaszcza w południowych regionach Włoch, mniejszości albańskiej. Kobiety albańskie podczas ślubu zakładają na głowę nakrycie, przypominające koronę zwane „keza e cofa”, które przypomina prezentowany obiekt.

 

Nakrycie głowy panny młodej pochodzi z południowych Włoch i zostało przekazane do Muzeum Etnograficznego w 1927 roku przez Mariana Morelowskiego.Darczyńca nakrycia głowy panny młodej, Marian Morelowski był kustoszem Państwowych Zbiorów Sztuki na Wawelu w latach 1926-1929.

 

Opracowała Ewa Rossal.

 

Bibliografia:

Barbara Bazielich, Stroje ludowe narodów europejskich, część III, Stroje ludowe Europy Południowej i Zachodniej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, 1998 Karolina Grodziska, Józefina Geppert. Z krakowskich nekropolii [w:] „Gazeta Wyborcza”, nr 245, wydanie z dnia 19/10/2000, s.10

Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. Malarze, rzeźbiarze, graficy, T.II, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1975

Materiał ikonograficzny: Aldo Fornoni, Costumi Popolari Italiani, Milano 1951/1956

Opiekun: Elżbieta Pobiegły Zadaj pytanie o obiekt

Obiekty powiązane