Kolekcję etnograficzną zgromadzoną przez Benedykta Dybowskiego w latach 1879 – 1883, tworzą zróżnicowane obiekty. Są wśród nich – dominujące ilościowo – elementy strojów, w tym tak unikalne jak aleucka parka (futro ze skórek ptasich z piórami), również aleuckie kamlejki (anoraki) wykonane z jelit ssaków morskich, czy wreszcie itelmeńskie kuklanki (futra) uszyte ze skór reniferów i jeleni. Ponadto buty, czapki, rękawice, a także broń, w tym harpuny, strzały i miotacze strzał.
Osobną równie cenną grupę tworzą modele. Są to postaci myśliwych, modele ubiorów, sań oraz łodzi: kajaków i dużych łodzi wieloosobowych. Większość z nich wykonana została przez Aleutów (kajaki, modele kamlejek), pozostałe przez Itelmenów i Koriaków (sanie, modele kuklanek). Zleceniodawcą był Benedykt Dybowski. Pracując przez kilka lat na rosyjskim kontrakcie rządowym, jako jedyny lekarz dla rdzennej ludności na rozległym obszarze Kamczatki, był jednocześnie prekursorem „antropologii naglącej”. Już wówczas miał on na uwadze konieczność jak najobszerniejszego zilustrowania kultury zwłaszcza dwóch nielicznych grup etnicznych, czyli Aleutów i Itelmenów (zwanych wówczas powszechnie Kamczadalami), zamieszkujących Wyspy Komandorskie oraz Kamczatkę. Zdając sobie sprawę, że wśród pozyskanych „oryginalnych” przedmiotów, którymi posługiwali się na co dzień, nie mogą znaleźć się obiekty o dużych gabarytach, a więc kajaki, łodzie i sanie, poprosił zaprzyjaźnionych z nim Aleutów i Itelmenów o wykonanie modeli w odpowiedniej skali.
Doskonałym przykładem ilustrującym tę metodę jest model aleuckiego kajaka dwuosobowego. Wszystkie materiały użyte do jego wykonania były takie same jak w przypadku oryginalnych środków transportu. Konstrukcja szkieletu wykonana została z drewna, a poszycie ze specjalnie wypreparowanych kiszek ssaków morskich. Nawet postaci myśliwych umieszczone w kajaku, zabezpieczone są „rękawem” zapobiegającym przedostawaniu się wody do jego w wnętrza. Figurki myśliwych wystrugane zostały z drewna, z precyzyjną wiernością oddając charakterystyczne rysy twarzy. Również ubiór, a więc wodoodporne anoraki (kamlejki), wykonano z tych samych materiałów, jak odzież w normalnej skali. Warto zwrócić uwagę na zachowany na głowie jednej z figurek drewniany daszek zabezpieczający twarz przed deszczem lub oślepiającym słońcem. Wszystkie te wiernie oddane detale uzupełnia myśliwski ekwipunek: harpuny, sieć – podbierak i kij do odbijania od brzegu.
Opisany model kajaka ilustruje metodę gromadzenia zbiorów, zastosowaną przez Dybowskiego względem kultur etnicznych dalekowschodniej Syberii. Rzeczą niezmiernie ważną dla tego badacza było zachowanie obrazu unikalnej i zanikającej już wówczas oryginalnej wytwórczości, świadczącej o nieprzeciętnych umiejętnościach ludzi żyjących w ekstremalnie trudnych warunkach naturalnych. Gromadząc obiekty miał na uwadze ideę ich prezentacji na wystawach muzealnych. Stąd też, kolekcję Benedykta Dybowskiego, w tym zwłaszcza precyzyjnie wykonane modele, uznać trzeba nie tylko za unikalny zbiór etnograficzny, ale zarazem za bezcenny przykład ilustrujący XIX wieczne koncepcje sposobu gromadzenia i prezentowania kultur etnicznych w przestrzeni muzealnej.
Kolekcja etnograficzna zgromadzona przez Benedykta Dybowskiego (1833 - 1930) w latach zesłania w Kraju Zabajkalskim oraz w trakcie pracy na rządowym kontrakcie na Kamczatce w latach 1879 - 1883, to zespół unikalnych i bezcennych wyrobów rzemiosła rdzennych mieszkańców dalekiej Syberii i Wysp Komandorskich. Zróżnicowane pod względem funkcji, materiału i techniki wykonania, prezentują kulturę kilku grup etnicznych, wśród których dominują obiekty wykonane przez Koriaków, Itelmenów, Ewenów i Aleutów. Syberii. W kolekcji Dybowskiego liczącej ponad 130 eksponatów, dominują elementy strojów, broń oraz modele: sań, kajaków i ubiorów. Do najcenniejszych należą niewątpliwie aleucka parka (futro ze skórek/skalpów ptasich z piórami), również aleuckie kamlejki (anoraki) wykonane z jelit ssaków morskich, czy wreszcie koriackie i itelmeńskie kuklanki (futra), uszyte ze skór reniferów i jeleni. Osobna grupę w kolekcji Dybowskiego tworzą modele: sań i łodzi (kajaków). Są to prezcyzyjnie wykonane przez Koriaków, Itelmenów i Aleutów, miniatury oryginalnych środków transportu mieszkańców Kamczatki i Wysp Komandorskich.
Opracował Jacek Kukuczka.
