PL EN
Ustawienia prywatności
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Aby uzyskać więcej informacji i spersonalizować swoje preferencje, kliknij „Ustawienia”. W każdej chwili możesz zmienić swoje preferencje, a także cofnąć zgodę na używanie plików cookie 
na poniższej stronie.
Polityka prywatności
*Z wyjątkiem niezbędnych

Miedzioryt: Święta maryjne wśród znaków zodiaku

Treść

Miedzioryt szczegółowo opisany w pierwszym akapicie tekstu. Miedzioryt szczegółowo opisany w pierwszym akapicie tekstu.

Kompozycja ujęta w prostokąt stojący ukazuje elipsę, skierowaną na prawo. Wewnątrz niej przedstawiono Trójcę Świętą: wśród obłoków siedzą zwróceni do siebie Bóg Ojciec i Chrystus. Nad nimi unosi się Duch Święty pod postacią gołębicy. Poniżej pokazana została scena unoszenia przez anioły Świętego Domku, nawiązująca do legendy o nazareńskim domu Matki Boskiej, który w cudowny sposób miał zostać przeniesiony do Loreto we Włoszech. Na obwodzie elipsy umieszczone są znaki zodiaku z przypisanymi im nazwami miesięcy. Przy miesiącach oznaczone są święta maryjne. W lewym, górnym rogu oraz w prawym, dolnym umieszczone są anioły wśród obłoków, spoglądające w stronę Trójcy Świętej. U dołu łaciński napis.

Miedzioryt pochodzi z XVIII-wiecznego cyklu przedstawień emblematycznych "Zodiacus Festorum Marianorum". To ciekawy przykład wykorzystania w ikonografii chrześcijańskiej roku zodiakalnego, będącego spadkiem po kulturze antyku. Na fali fascynacji naukami przyrodniczymi w XVII i XVIII w. wiedzę astrologiczną próbowano pogodzić z religijnymi dogmatami. Wyobrażenia astralne użyte zostały na rycinie w kontekście świąt maryjnych. Poszczególne znaki zodiaku połączone zostały nie tylko z kolejnymi miesiącami roku ale i przypadającymi w nich świętami maryjnymi. Pierwowzorem dla serii przedstawień "Zodiacus Festorum Marianorum" był traktat jezuity Jeremiasa Drexeliusa (1581-1638) „Zodiacus Christianum”, gdzie kolejnym miesiącom przyporządkowano święta chrześcijańskie, ukazując wyższość ich patronatu nad pogańskim rokiem zodiakalnym.

Miedzioryt został zakupiony przez Muzeum w jednym z krakowskich antykwariatów, do którego w 1968 roku trafił od ks. Mieczysława Kluza. Nabyty zbiór liczy ponad 1500 rycin z różnych warsztatów: głównie niemieckich, rzadziej niderlandzkich, francuskich, polskich. Grafiki datowane  na  XVII i XVIII wiek pochodzą między innymi ze zbiorów krakowskich karmelitanek, oraz innych klasztorów na ziemiach polskich. Niewielkich rozmiarów obrazki dewocyjne, tłoczone na pergaminie i papierze, wykonane są najczęściej techniką miedziorytu. Niektóre z nich posiadają ręcznie pisane inskrypcje takie jak dedykacje czy teksty modlitw.


Beata Skoczeń-Marchewka

 

Literatura:

Knapiński Ryszard. Ikonografia maryjna w aspekcie trynitarnym. „Salvatoris Mater” 2/3,  2000 r., s. 186 – 213.

https://sdm.upjp2.edu.pl/blog/czy-dawniej-biskupi-wierzyli-w-horoskop (dostęp 27.04.2023)

Opiekun: Beata Skoczeń-Marchewka Zadaj pytanie o obiekt

Obiekty powiązane