Maska karnawałowa Diablada używana jest w tańcu diabła Diablada - jednym z najważniejszych i najsłynniejszych tańców podczas boliwijskiego karnawału w Oruro - mieście położonym na płaskowyżu andyjskim.Festiwal w Oruro odbywa się co roku w okresie karnawału i trwa 10 dni poprzedzających Środę Popielcową.
Taneczna procesja Diablada zawiera w sobie zarówno elementy chrześcijańskie jak i elementy wierzeń oraz obrzędów z czasów przedkolumbijskich. Opierając się na andyjskich kultach: matki-ziemi Pachamamy, boga gór Huari i diabła Supay, przedstawia odwieczną walkę dobra ze złem.
Diablada jest także tańcem ku czci Świętej Panienki z groty w górach „Pie de Gallo” – patronki górników.
W czasach konkwistadorów hiszpańskich, gdy dawne kulty zostały zabronione, mieszkańcy praktykowali je pod osłoną chrześcijańskiej liturgii. Bogowie andyjscy skrywali się za chrześcijańskimi obrazami a bóstwa stawały się świętymi. Dawny festiwal Ito przekształcił się w chrześcijański rytuał świętowany 2 lutego, a tradycyjny taniec Diablada stał się głównym tańcem Festiwalu w Oruro.
W wielkim kilkukilometrowym korowodzie tanecznym, tancerze tańczą bez przerwy 20 godzin. Bierze w nim udział od kilku do kilkunastu tysięcy tancerzy i muzykantów, ubranych w kolorowe kostiumy i maski. Tancerze przedstawiający diabła ubrani są w jasne, „kapiące od złota” kostiumy, a na głowach mają ciężkie wielobarwne maski z rogami i wyłupiastymi oczami. Obok diabłów występują również tancerze przedstawiający ich żony, które wykonują kuszący taniec, by zwabić i skusić Michała Archanioła. W tym korowodzie biorą tez udział członkowie lokalnych związków zawodowych, niosąc miniaturowe narzędzia pracy: kilofy czy łopaty. Tancerze ubrani są jak Inkowie, występują w maskach kondora, z symbolami słońca czy księżyca na piersiach. Podczas procesji przedstawiane są dwie główne sztuki: zwycięstwo hiszpańskich konkwistadorów oraz triumf Michała Archanioła, który pokonał swoim płomiennym mieczem diabły i 7 grzechów głównych. Wyniki walki są ogłaszane świętej patronce górników, Virgen de Socavon.
Diablada trwa aż tancerze rozdzielą się na mniejsze grupy i kontynuują taniec wokół ogromnego ogniska. Widzowie przyłączają się do procesji w dowolnym momencie i bawią się, zażywając mocnego piwa boliwijskiego oraz chichy.
Diablada to jedno z największych widowisk folklorystycznych Boliwii.
Obiekt pochodzi z kolekcji Andrzeja Krzanowskiego, geologa i archeologa, amerykanisty i wieloletniego dyplomaty w krajach Ameryki Łacińskiej, organizatora i uczestnika wielu wypraw naukowych do Andów; wykładowcy w Katedrze Ameryki Łacińskiej Instytutu Amerykanistyki i Studiów Polonijnych. Z badań terenowych i pobytów zagranicznych przywiózł (wraz z żoną) liczne zbiory geologiczne, archeologiczne oraz etnograficzne. Te ostatnie zasiliły kolekcje muzealne w Warszawie, Poznaniu, Szczecinie oraz Krakowie. Muzeum pozyskało od niego ponad 300 obiektów. W zbiorach muzealnych znajdują się jeszcze inne maski karnawałowe z Ameryki Łacińskiej, a także maski pamiątkarskie.
Wybrana literatura:
G. N. Devy, Geoffrey V. Davis, K. K. Chakravarty, Knowing Differently: The Challenge of the Indigenous; Routledge, 2015
Maria Herrera-Sobek, edyt., Celebrating Latino Folklore: An Encyclopedia of Cultural Traditions [3 volumes]: An Encyclopedia of Cultural Traditions, ABC-CLIO, 2012
Matthew John Brewer, From Myth to Reality: Performing the Devil and Pachamama in the Carnival of Humahuaca, Univ. of Chicago 2003;
pdf
https://www.bolivianlife.com/carnival-in-oruro/
http://hispanic-culture-online.com/see-diablada-oruro-carnival-bolivia-2.html
http://info.handicraft-bolivia.com/THE-BOLIVIAN-CARNIVAL-a11
https://www.aracari.com/at-the-oruro-carnival-bolivia/
Taneczna procesja Diablada zawiera w sobie zarówno elementy chrześcijańskie jak i elementy wierzeń oraz obrzędów z czasów przedkolumbijskich. Opierając się na andyjskich kultach: matki-ziemi Pachamamy, boga gór Huari i diabła Supay, przedstawia odwieczną walkę dobra ze złem.
Diablada jest także tańcem ku czci Świętej Panienki z groty w górach „Pie de Gallo” – patronki górników.
W czasach konkwistadorów hiszpańskich, gdy dawne kulty zostały zabronione, mieszkańcy praktykowali je pod osłoną chrześcijańskiej liturgii. Bogowie andyjscy skrywali się za chrześcijańskimi obrazami a bóstwa stawały się świętymi. Dawny festiwal Ito przekształcił się w chrześcijański rytuał świętowany 2 lutego, a tradycyjny taniec Diablada stał się głównym tańcem Festiwalu w Oruro.
W wielkim kilkukilometrowym korowodzie tanecznym, tancerze tańczą bez przerwy 20 godzin. Bierze w nim udział od kilku do kilkunastu tysięcy tancerzy i muzykantów, ubranych w kolorowe kostiumy i maski. Tancerze przedstawiający diabła ubrani są w jasne, „kapiące od złota” kostiumy, a na głowach mają ciężkie wielobarwne maski z rogami i wyłupiastymi oczami. Obok diabłów występują również tancerze przedstawiający ich żony, które wykonują kuszący taniec, by zwabić i skusić Michała Archanioła. W tym korowodzie biorą tez udział członkowie lokalnych związków zawodowych, niosąc miniaturowe narzędzia pracy: kilofy czy łopaty. Tancerze ubrani są jak Inkowie, występują w maskach kondora, z symbolami słońca czy księżyca na piersiach. Podczas procesji przedstawiane są dwie główne sztuki: zwycięstwo hiszpańskich konkwistadorów oraz triumf Michała Archanioła, który pokonał swoim płomiennym mieczem diabły i 7 grzechów głównych. Wyniki walki są ogłaszane świętej patronce górników, Virgen de Socavon.
Diablada trwa aż tancerze rozdzielą się na mniejsze grupy i kontynuują taniec wokół ogromnego ogniska. Widzowie przyłączają się do procesji w dowolnym momencie i bawią się, zażywając mocnego piwa boliwijskiego oraz chichy.
Diablada to jedno z największych widowisk folklorystycznych Boliwii.
Obiekt pochodzi z kolekcji Andrzeja Krzanowskiego, geologa i archeologa, amerykanisty i wieloletniego dyplomaty w krajach Ameryki Łacińskiej, organizatora i uczestnika wielu wypraw naukowych do Andów; wykładowcy w Katedrze Ameryki Łacińskiej Instytutu Amerykanistyki i Studiów Polonijnych. Z badań terenowych i pobytów zagranicznych przywiózł (wraz z żoną) liczne zbiory geologiczne, archeologiczne oraz etnograficzne. Te ostatnie zasiliły kolekcje muzealne w Warszawie, Poznaniu, Szczecinie oraz Krakowie. Muzeum pozyskało od niego ponad 300 obiektów. W zbiorach muzealnych znajdują się jeszcze inne maski karnawałowe z Ameryki Łacińskiej, a także maski pamiątkarskie.
Wybrana literatura:
G. N. Devy, Geoffrey V. Davis, K. K. Chakravarty, Knowing Differently: The Challenge of the Indigenous; Routledge, 2015
Maria Herrera-Sobek, edyt., Celebrating Latino Folklore: An Encyclopedia of Cultural Traditions [3 volumes]: An Encyclopedia of Cultural Traditions, ABC-CLIO, 2012
Matthew John Brewer, From Myth to Reality: Performing the Devil and Pachamama in the Carnival of Humahuaca, Univ. of Chicago 2003;
https://www.bolivianlife.com/carnival-in-oruro/
http://hispanic-culture-online.com/see-diablada-oruro-carnival-bolivia-2.html
http://info.handicraft-bolivia.com/THE-BOLIVIAN-CARNIVAL-a11
https://www.aracari.com/at-the-oruro-carnival-bolivia/
