Kompozycja ujęta jest w prostokąt leżący, wykonana techniką druku barwnego. Z lewej strony stoi dziewczyna w krótkiej, kwiecistej sukience, trzymająca w dłoniach kosz z owocami. Z prawej chłopiec w koszuli w niebieską kratkę i spodniach w czerwoną kratkę. W prawej, uniesionej ręce, trzyma jabłko. Lewą dłoń trzyma w kieszeni. Pomiędzy obiema postaciami znajduje się czerwony kwiat. Poniżej niebieski napis: Nie mów nikomu co się dzieje w moim domu. Od góry i po bokach scena otoczona jest wicią roślinną złożoną z zielonych listków, czerwonych i bladożółtych kwiatów o wciętych płatkach oraz stylizowanych tulipanów. Całość otoczona niebieską lamówką, imitującą ścieg krzyżowany.
Makatki kuchenne pojawiły się w wiejskich domach na przełomie XIX i XX wieku. Moda na nie przywędrowała z domów mieszczańskich. Drukowane seryjnie lub haftowane na płótnie, jeszcze w latach 70. XX w. stanowiły częsty element kuchennego wnętrza. Te drukowane kupowano w sklepach, na jarmarkach, od domokrążców. Niektóre przywożono lub otrzymywano od krewnych z zagranicy (USA, Niemiec, Francji, Holandii). Przygotowaniem haftowanych makatek zwykle zajmowały się dziewczęta i gospodynie. Wzory, powielane na płótnie, zdobywane od sąsiadek, niejednokrotnie jeszcze były modyfikowane, następnie wyszywane niebieskimi, czerwonymi lub wielobarwnymi nićmi na białym płótnie. Powstawały różnorodne kompozycje o tematyce świeckiej, rzadziej religijnej.
Uzupełniano je napisami: pozdrowieniami (Dzień Dobry; Szczęść Boże), życzeniami (Smacznego; Dobrego apetytu), przysłowiami (Gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść; Kto rano wstaje, temu Pan Bóg daje) i innymi sentencjami, zazwyczaj o charakterze moralizatorskim, czy będących rodzajem dewizy pani domu (Dobra żona tym się chlubi, że gotuje co mąż lubi; Co ja ugotuję, to dobrze smakuje; Nie mów nikomu, co się dzieje w twoim domu).
Makatki często przedstawiają gospodynie domowe przy kuchni, wyidealizowane obrazy rodziny spożywającej posiłek, sielankowe sceny z dziećmi i zwierzętami, sceny z bajek. Zasadnicza część kompozycji obwiedziona jest zwykle rozbudowaną bordiurą w postaci wici z dekoracyjnych kwiatów, liści, owoców.
W zależności od tematyki zawieszano je w różnych częściach kuchni. Typowe „kucharki” umieszczano zwykle nad stołem, nad piecem kuchennym, obok szafek na naczynia. Przy kącikach higienicznych zawieszano te z napisem typu Świeża woda oraz makatki-ręczniki, którymi przysłaniano ręczniki codziennego użytku.
Obecnie makatki rzadko spotkać można w wiejskich domach. Większe zainteresowanie budzą wśród kolekcjonerów. Znajdują też miejsce we wnętrzach świadomie urządzanych w rustykalnym stylu, bądź w nowoczesnych przestrzeniach, tworząc zaskakujące zestawienia. Na potrzeby nowych odbiorców powstają nawet motywy, nawiązujące do współczesnych technologii, np. makatka ze zmywarką i napisem Gdy zmywarka zmywa, gospodyni odpoczywa. W 2008 roku makatki kucharki stały się inspiracją dla kampanii reklamowej Stowarzyszenia na Rzecz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Niebieska Linia. Sielankowe kompozycje makatek z napisem Nie mów nikomu, co się dzieje w twoim domu zakłóciły niepokojące motywy, wplecione w dekoracyjne bordiury, symbolizujące przemoc w rodzinie – zaciśnięte pięści, pasy, łzy.
Makatka została zakupiona w sklepie z galanterią w Krakowie w latach 70. XX wieku. W kuchni pierwszej właścicielki wisiała do 1992 roku, po czym została ofiarowana do zbiorów MEK. W Muzeum znajduje się obecnie kilkadziesiąt makatek drukowanych, haftowanych i malowanych.
Opracowała Małgorzata Skoczeń-Marchewka.
