Listonoszka

Treść

zdjęcie obiektu zdjęcie obiektu
Autor przedstawił scenę rodzajową. Listonoszka w pocztowym mundurze starannie namalowanym ultramaryną stoi z wyciągniętą na powitanie prawą ręką, skierowaną w stronę starego mężczyzny, który siedzi na ławce i podpiera się laską. Widać, że mężczyzna dobrze przygotował się na wyczekiwane przyjście listonoszki. Świadczy o tym odświętny strój, taki, jaki nosi się do kościoła albo zakłada na inne wyjątkowe uroczystości. Wyróżnia go starannie zapięta marynarka i kapelusz na głowie. Scenie spotkania z listonoszką przygląda się kobieta, która dla odmiany prezentuje się w roboczym ubiorze gospodyni domowej, z fartuchem w pasie i chustą na głowie.
 
Zapewne autor tej rzeźby, będący wnikliwym obserwatorem życia codziennego i zwyczajów, chciał pokazać powagę sytuacji dla starego człowieka i jego rodziny, powtarzającej się jak rytuał, zazwyczaj w tym samym dniu każdego miesiąca, kiedy to do domu przychodził listonosz, dawał do podpisania urzędowy dokument i przekazywał emeryturę. Ta z pozoru banalna sytuacja za każdym razem była wyrazem uznania dla seniora w rodzinie, jego lat pracy i troski o gospodarstwo.
 
Mieczysław Piwko (1923–1994) mieszkał w Paszynie, był rolnikiem i strażakiem. Należał do Stowarzyszenia Twórców Ludowych, brał udział w wielu wystawach w kraju i za granicą. Zaliczany jest do grona pierwszych twórców z tzw. paszyńskiego ośrodka sztuki ludowej. Ośrodek ten powstał na przełomie lat 60. i 70. XX wieku z inicjatywy ks. proboszcza Edwarda Nitki. Uznał on, że sztuka i plastyka wzmocni więzi pomiędzy ludźmi, a także pomoże w działalności duszpasterskiej. Za pierwszego twórcę z Paszyna uznawany jest Wojciech Oleksy (1903–1985). Wkrótce w jego ślad poszli inni mieszkańcy wsi. Dominowali amatorzy rzeźby. Drugą dziedziną było malarstwo na szkle. W opiekę nad twórcami zaangażował się artysta plastyk Franciszek Palka.

W 1972 roku twórcy z Paszyna – Wojciech Oleksy, Mieczysław Piwko i Andrzej Głód – odnieśli sukces, zdobywając czołowe nagrody w Pierwszym Konkursie Współczesnej Rzeźby Ludowej Karpat Polskich w Nowym Sączu. Ośrodek paszyński stał się znany w kraju i zagranicą, przyciągał kolekcjonerów i dziennikarzy. Skłoniło to ks. Edwarda Nitkę do zorganizowania na plebanii swego rodzaju izby muzealnej z wystawą prac rzeźbiarzy i malarzy z Paszyna. Ks. Nitka jako animator ośrodka twórczości ludowej i promotor wielu samorodnych talentów otrzymał Nagrodę im. Brata Alberta i nagrodę im. Oskara Kolberga (1978). Dzięki inicjatywie kolejnego proboszcza, ks. Stanisława Janasa, w rozbudowanej plebanii otwarto w 1994 roku Muzeum Parafialne Sztuki Ludowej. Wśród zgromadzonych tam przez lata zbiorów, wyróżniają się prace najwybitniejszych autorów, do których, oprócz wymienionych wyżej Oleksego, Piwki i Głoda, zaliczają się: Stanisław Oleksy, Stanisław Mika, Wojciech Mika, Andrzej Drożdż, Stanisław Poręba, Janina Mordarska, Józef Orlecki, Alfred Miczołek, Maria Jasińska, Piotr Kożuch, Anna Padoł, Zenon Głód, a także Ewa Pogwizd z Mystkowa.
 
Opracował Grzegorz Graff.
 
Bibliografia:
Antoni Kroh, Współczesna rzeźba ludowa Karpat Polskich, Wrocław 1979 (zob. „Paszyński fenomen”, s. 53–63).
Mieczysław Piwko, Życiorys, „Polska Sztuka Ludowa”, 1989, nr 4, s. 229.
Anna Wieczorkiewicz, Joanna Zatorska, Mieczysław Piwko o sztuce, „Polska Sztuka Ludowa”, 1989, nr 4, s. 230–231.
O ks. Edwardzie Nitce zob. Etnografowie i ludoznawcy polscy. Sylwetki, szkice biograficzne, t. I, red. E. Fryś-Pietraszkowa, A. Kowalska-Lewicka, A. Spiss, Wrocław–Kraków 2002, s. 220–221 (nota A. Kroha).
Opiekun: Grzegorz Graff Zadaj pytanie o obiekt

Obiekty powiązane