Kaftan dziecięcy ze skór rybich

Treść

zdjęcie opisywanego przedmiotu zdjęcie opisywanego przedmiotu
Kaftan uszyty z wyprawionych skór rybich jako odzież ochronna dla dziecka.

Kaftany-peleryny ze skór rybich, jak również wykonane z jelit ssaków morskich, zakładano na odzież wykonaną ze skór z futrem. Chroniły one przed wodą i wiatrem, stanowiąc niezbędny ekwipunek podczas wypraw na łodziach.

Skóry rybie, odpowiednio spreparowane i natłuszczone, zszywano za pomocą ścięgien lub rzemieni. Odzież ta, potocznie nazywana anorakiem lub parką, cechowała się dużą wytrzymałością i trwałością, o czym świadczy fakt, że pomimo upływu ponad 140 lat od momentu jej wykonania, nadal zachowuje swe właściwości.

Obiekt znajdujący się w zbiorach krakowskiego Muzeum Etnograficznego jest przykładem unikalnego rzemiosła ludów zamieszkujących dorzecze Amuru, wielkiej rzeki oddzielającej od wieków Rosję o Chin. Kaftan wykonany został najprawdopodobniej wśród Niwhów (Giliaków) zamieszkujących głównie okolice delty Amuru lub pochodzi od sąsiadujących z nimi Nanajów (Goldów), zamieszkujących nad górnym biegiem Amuru oraz nad jego głównym dopływem, rzeką Ussuri. Zwłaszcza kultura Nanajów silnie związana była z rzeką a ryby stanowiły nie tylko główne źródło ich pozywienia, ale również materiał do wykonywania odzieży.

Zauważył to Benedykt Dybowski, słynny polski zoolog, wieloletni zesłaniec na Syberię po Powstaniu Styczniowym, a jednocześnie wybitny badacz Kraju Zabajkalskiego (dawnej Daurii), a później także Kamczatki i Wysp Komandorskich.

Obiekt - jeden z nielicznych - pochodzi z pierwszego pobytu (zesłanie) Benedykta Dybowskiego na Syberii. Pozyskany został przez Dybowskiego bądź już w 1869 roku, gdy brał udział w ekspedycji gen. Skałkowa na tereny położone nad Amurem, do Kraju Ussuryjskiego aż do M. Ochockiego lub w latach 1872 -75, gdy brał udział w niemal 3 letniej wyprawie na terenach nad rzekami Arguń, Amur i Ussuri.

Unikalny kaftan ze skór rybich, podobnie jak wiele innych przedmiotów zgromadzonych przez Benedykta Dybowskiego, nim stał się muzealnym eksponatem, ponad 140 lat temu należał do nieznanego dziś z imienia i nazwiska dziecka wywodzącego się z jednego z rdzennych ludów dalekiej, wschodniej Syberii. Choć obiekt ten pozostaje niezwykle cennym obiektem etnograficznym, to sam w sobie jest najprawdopodobniej starszy niż etnografia jako dyscyplina naukowa.

Z pewnoscią zaś jest to jeden z najcenniejszych i zarazem unikalny przedmiot w pozaeuropejskiej kolekcji etnograficznej krakowskiego - i nie tylko - muzeum.

Kolekcja etnograficzna zgromadzona przez Benedykta Dybowskiego (1833 - 1930) w latach zesłania w Kraju Zabajkalskim oraz w trakcie pracy na rządowym kontrakcie na Kamczatce w latach 1879 - 1883, to zespół unikalnych i bezcennych wyrobów rzemiosła rdzennych mieszkańców dalekiej Syberii i Wysp Komandorskich. Zróżnicowane pod względem funkcji, materiału i techniki wykonania, prezentują kulturę kilku grup etnicznych, wśród których dominują obiekty wykonane przez Koriaków, Itelmenów, Ewenów i Aleutów. Syberii. W kolekcji Dybowskiego liczącej ponad 130 eksponatów, dominują elementy strojów, broń oraz modele: sań, kajaków i ubiorów. Do najcenniejszych należą niewątpliwie aleucka parka (futro ze skórek/skalpów ptasich z piórami), również aleuckie kamlejki (anoraki) wykonane z jelit ssaków morskich, czy wreszcie koriackie i itelmeńskie kuklanki (futra), uszyte ze skór reniferów i jeleni. W części kolekcji obejmującej zbiory z Dalekiego Wschodu (Mandżuria,dorzecze Amuru i Ussuri) znajduje się zaledwie parę obiektów, wśród których najcenniejszymi są niewątpliwie obiekty - elementy odzieży wykonane ze skór rybich.

Literatura:
Du Halde, Jean-Baptiste (1735). Description géographique, historique, chronologique, politique et physique de l'empire de la Chine et de la Tartarie chinoise. Volume IV. Paris:

P.G. Lemercier. p. 7.; Сем Л. И. (L. I. Sem) Нанайский язык (Nanai language), in "Языки мира. Монгольские языки. Тунгусо-маньчжурские языки. Японский язык. Корейский язык" (Languages of the World: Mongolic languages; Tunguso-Manchurian languages; Japanese language; Korean language). Moscow, Indrik Publishers, 1997. ISBN 5-85759-047-7.
Opiekun: Jacek Kukuczka Zadaj pytanie o obiekt

Obiekty powiązane