Mężczyzna stoi wyprostowany, w prawej ręce trzyma siekierę, w lewej piłę. Modelunek prymitywny: postać bryłowata o zwartej sylwetce, masywnych rękach i nogach oraz klocowatych stopach nienaturalnie powiększonych. Strój tworzy schematycznie ukazana marynarka, spodnie i buty. Powierzchnia wygładzona, pokryta pokostem i bejcowana na kolor brązowy. Twarz i dłonie w kolorze żółtobrunatnym, oczy białe z czarnymi źrenicami. Na plecach autor zamieścił rytowaną sygnaturę.
Szczepan Mucha żył w latach 1908-1983, był cieślą i drwalem. Miał naturę samotnika, któremu bardziej odpowiadało towarzystwo lasu niż ludzi. Rzeźbił figury zgeometryzowane w formie, przysadziste, ciemne w kolorze. Posługiwał się prostymi narzędziami, takimi jak piła, siekiera, noże i dłuta własnej produkcji. Przedstawiał postacie ludzi i diabłów. Niektóre figury miały obsceniczny wyraz, opatrzone były napisami: łajdak, szpicel, drań, pokraka. Rzeźby te Mucha ustawił przed domem aby przypominały złym ludziom o doznanych krzywdach, ponieważ posądzono go o kradzież drewna, otrzymał wyrok i siedział w więzieniu. Chciał w ten sposób stworzyć palisadę, która odgrodzi go od świata i nieżyczliwych sąsiadów. Kontakty z otoczeniem ograniczał do minimum, zajął się pszczelarstwem.
W latach 70. był cenionym twórcą ludowym, brał udział w konkursach i wystawach, sprzedawał prace do muzeów i zbiorów prywatnych. To uznanie sprawiło mu wielką satysfakcję i było dla niego dowodem, że jest kimś lepszym od mieszkańców swojej wsi. Nie wszystkie prace Muchy chętnie przyjmowano na wystawy, ze zrozumiałych względów odsuwano te obsceniczne. Miłośnik jego twórczości i kolekcjoner Ludwik Zimmerer opowiedział ciekawą anegdotę w filmie dokumentalnym Andrzeja Wajdy „Zaproszenie do wnętrza”, jak Mucha przywiózł swoje prace na Jarmark Płocki w 1974 roku, jednak rzeźby nie zostały pokazane publiczności tylko zamknięto je w magazynie twarzami do ściany, by na wszelki wypadek nikogo nie zgorszyły.
Zagroda Szczepana Muchy, mieszcząca dom, warsztat i rzeźbiony płot, została przeniesiona do Sieradzkiego Parku Etnograficznego.
Figura drwala wraz z sześcioma innymi podobnymi w naszej kolekcji, prezentowana była na konkursie "Rolnik i jego praca", ogłoszonym przez Muzeum Etnograficzne w 1978 roku. Szczepan Mucha zdobył wtedy II. nagrodę w kategorii rzeźby.
Opracował Grzegorz Graff.
Literatura:
Aleksander Jackowski, Sztuka zwana naiwną: zarys encyklopedyczny twórczości w Polsce, Warszawa 1995, s. 132-133. Marian Pokropek, Jarmark Płocki, cz. II. Katalog twórców ludowych po raz pierwszy biorących udział w Kiermaszu Sztuki Ludowej w Płocki w roku 1974, Płock 1975, s. 28-31.
Elżbieta Miszczyńska, Dwa ogrody [...] Zamknięty świat Szczepana Muchy, katalog wystawy w Muzeum Częstochowskim, Częstochowa 2008.
