„Czarango” (hiszp. charango) to instrument strunowy (grupa chordofonów). Jest to rodzaj lutni krótkoszyjkowej, wywodzącej się od hiszpańskiej vihueli – prekursorki dzisiejszej gitary. Na terenach obecnego Peru i Boliwii instrument ten pojawił się wraz z hiszpańską konkwistą i na początku XVIII wieku został zaadaptowany i przystosowany przez rdzenną ludność z regionów andyjskich.
Za prawdopodobne miejsce powstania czarango przyjmuje się Potosi u podnóża Andów, na terenach dzisiejszej Boliwii. Był to wówczas najprężniej rozwijający się region, w którym już w XVIII wieku zlokalizowano kopalnie srebra. Rdzenną ludnością tego obszaru byli Indianie Keczua (Quechua) i Ajmara (Aymara). To dzięki nim, czarango stało się popularne także w inne regionach Andów. Obecnie instrument ten używany jest także w Argentynie, w Chile i w Ekwadorze, i to zarówno przez rdzennych mieszkańców Andów, jak i mestizo – potomków osadników hiszpańskich i rdzennej ludności. Czarango stało się na tych terenach popularnym instrumentem, wykorzystywanym podczas uroczystości takich jak wesela i pogrzeby, a także różnych fiest i innych wspólnych zabaw.
Istnieje kilka rodzajów tego instrumentu, ale czarango używane przez Indian w Andach Boliwijskich i na południu Peru ma pudło rezonansowe wykonane zazwyczaj z pancerza pancernika włochatego, zwanego też pancernikiem szczeciniastym (Chaetophractus Villosus). Na ogół czarango ma od pięciu do osiemnastu progów oraz pięć par strun, chociaż są też wersje z czterema parami – tak jak w przypadku prezentowanego instrumentu.
Opracowanie: Jacek Kukuczka, Eleonora Tenerowicz.
