Cios afrykańskiego słonia leśnego (Loxodonta cyclotis), uznawanego obecnie za odrębny gatunek (wcześniej za podgatunek słonia afrykańskiego). Ciosy tego słonia są mniejsze i proste, zakończone stożkowato. Cios jest częściowo pusty wewnątrz i posiada cztery nawiercone otwory przy górnej krawędzi, które umożliwiały przewleczenie rzemienia lub sznurka i przymocowanie go do ciała. Cios ten jest bowiem ozdobą, atrybutem dorosłego mężczyzny - myśliwego. Ozdoba noszona była na wysokości ramion.
Trofea w postaci ciosów słonia leśnego jak i inne ozdoby wykonane z tego materiału (np. bransolety), nosili mężczyźni Duala, dużego liczebnie ludu z nad Zatoki Gwinejskiej, który tworzyło kilka mniejszych grup etnicznych (Bakole, Bamboko, Bakweri, Mungo). Ich siedliskiem pozostawały okolice ujścia rzeki Wuri (Wouri) i Duala na terenach obecnego Kamerunu. Część spośród Duala jak i ich sąsiadów zamieszkujący w głębi lądu (np. Bakundu), w XIX wieku polowała na słonie leśne licznie wówczas występujące w tropikalnych lasach nad Zatoką Gwinejską. Zabicie słonia (samca) było potwierdzeniem sprawności i weryfikacją umiejętności myśliwego. Trofeum w postaci odpowiednio spreparowanego ciosu stanowiło zaś widomy znak posiadanych kwalifikacji a zarazem było atrybutem - znakiem pozycji społecznej.
Obiekt znajdujący się w zbiorach muzeum posiada naklejoną na powierzchnię archiwalną metkę z czasów, gdy znajdował się w kolekcji Muzeum Techniczno-Przemysłowego (MTP). Treść zapisu na metce jest następująca: Mały ząb słoniowy przycięty na ozdobę przywiązywaną do ramion. Z nad rzeki Kameruńskiej. Gwinea Zachodnia Afryka z ekspedycji S.S. Rogozińskiego 1883 r.
Jako ciekawostkę można przytoczyć fakt, że w kolekcji Szolc-Rogozińskiego znajduje się kilka bransolet wykonanych z tzw. kości słoniowej i pozyskanych na terenach obecnego Kamerunu. Bransolety te były przedmiotem wymiany handlowej, a także wykorzystywano je jako przedmiot do obrony. Na jednej spośród nich można wyczytać informację zapisaną odręcznie przez Szolc-Rogozińskiego, który tak opisał ich funkcję: Bransoletka z kości słoniowej. Wyrób krajowców zachodniego brzegu, Krumani* chętnie je kupują, gdyż dozwala im taka bransoletka silnie uderzyć nieprzyjaciela, maj 1883 (Kamerun) S. S. Rogoziński.
Wspomniane wyżej bransolety jak i opisywana ozdoba ramienia (cios słonia leśnego) są unikatowymi obiektami nie tylko ze względu na materiał, z którego zostały wykonane, ale przede wszystkim ze względu na kontekst użycia i historię ich pozyskania. Współcześnie wszelkie ozdoby i przedmioty wykonane z tzw. kości słoniowej są objęte zakazami handlu i obrotu wynikającymi z zapisów Konwencji Waszyngtońskiej a sam afrykański słoń leśny wpisany jest do Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych, w której posiada status gatunku krytycznie zagrożonego wyginięciem.
Opracował: Jacek Kukuczka
-------------------------------------------------------------
*Krumani - Rogozińskiemu chodziło zapewne o ludy Kru zamieszkujące rozległe obszary nad Zatoką Gwinejską. Grupa ta trudniła się często handlem wymiennym z białymi kolonizatorami/handlarzami i prawdopodobne jest, że byli oni również pośrednikami w transakcjach czynionych przez Rogozińskiego i jego towarzyszy podczas „wyprawy kameruńskiej” w latach 1882 - 1885.
