Bumerangi

Treść

zdjęcie opisywanych przedmiotów zdjęcie opisywanych przedmiotów
Bumerang powszechnie kojarzony jest z Australią. W tym automatycznym, potocznym skojarzeniu nie ma nic błędnego, ale warto zaznaczyć, że jest to przedmiot o znacznie szerszym zasięgu występowania niż tylko obszar odległego kontynentu.

Bumerangi znane były w całej Azji południowo–wschodniej, a w czasach dawniejszych także na terytorium Europy. Jednak w kolekcjach muzealnych, poza nielicznymi okazami bumerangów z Indii (w zbiorach Muzeum Etnograficznego jeden, o numerze inwentarza 18871/MEK), większość okazów pochodzi właśnie z Australii.

Potocznie przyjmuje się za pewnik, że cechą bumerangu jest zdolność jego powracania. W rzeczywistości tylko około 10% bumerangów jakie znamy posiada tę cechę. Pozostałe 90% to bumerangi, które służyły do polowań lub walki. Ich zadaniem było tylko dosięgnąć celu poprzez uderzenie w ofiarę lub wroga. Bumerangi powracające nie mogły służyć tym celom, bo po trafieniu w ptaka lub inne zwierzę ich lot uległby przerwaniu. Dlatego też bumerangi powracające służyły tylko i wyłącznie do wypłaszania ofiary z kryjówki (np. ptaków z korony drzewa), co czyniły poprzez wydawany podczas lotu świst.

Rdzenni mieszkańcy Australii, nazywani powszechnie Aborygenami, używali nie jednego, lecz szeregu typów bumerangów. Służyły im one jako broń, instrument, narzędzie i ozdoba.

Bumerangi wyrabiali z wielu gatunków drzew. W centralnej Australii materiał do ich wyrobu pozyskiwano z drzewa mulga (acacia oneura), w północnej Australii zakrzywione, „hakowate” bumerangi zawdzięczają swój kształt mocnym korzeniom akacji. O wyborze materiału, czyli typu drewna, decydowała każdorazowo intuicja Aborygena, który patrząc na drzewo, jego pień lub korzeń potrafił dostrzec jego odpowiednie naturalne kształty. To właśnie rodzaj drzewa, jego cechy i kształt decydowały o późniejszej funkcji bumerangu. Na przykład porastające południowo – wschodnie wybrzeże lasy mangrowe i te obfitujące w sheoak (gatunek dębu), dostarczały budulca dla bumerangów powracających.

Nie jest łatwo podzielić Australię na regiony biorąc pod uwagę typ bumerangu. Można przyjąć, że w większości regionów występują dwa podstawowe typy bumerangów: myśliwski i powracający. Jednak w każdej z tych grup istnieje wiele lokalnych odmian, a konkretny bumerang mógł być nawet wielokrotnie przerabiany, w zależności od potrzeb i celu użycia. Ogólnie rzecz biorąc, bumerangi powracające były rzadziej spotykane, a w niektórych częściach Australii, jak na przykład na Terytorium Północnym i w okolicach Jeziora Eyre, nie występowały prawie wcale. Z kolei na terenach południowo – wschodniej i południowo – zachodniej Australii bumerangi powracające spotykane były o wiele częściej niż w pozostałych regionach kraju. I choć powszechnie cała Australia kojarzona jest z bumerangiem to trzeba zaznaczyć, że na większej części wielkiego obszaru Pustyni Zachodniej i Terytorium Północnego bumerangi w ogóle nie były znane, podobnie jak na sąsiadującej z Australią Tasmanii.

Műldner Artur (1842-1906), krakowianin, brat Henryka Műldnera, redaktora krakowskiego "Czasu". Kapitan okrętu liniowego, później komandor w austro-węgierskiej marynarce wojennej. Brał czynny udział w walkach z Duńczykami w 1864 roku na pokładzie „Schwarzenberga” oraz w kampanii włoskiej w 1866 roku, gdy służył na „Kaiserze”. Uczestniczył również w wielu służbowych i dyplomatycznych rejsach szkoleniowych, zawijając na flagowych statkach do portów basenie Morza Śródziemnego, a także podczas dalekich, transoceanicznych wypraw do Ameryki Płd., Azji i Australii. Podczas podróży po morzach i oceanach, zwiedził wiele krajów, skąd przywoził cenne, często unikalne - z dzisiejszej perspektywy - obiekty. Większość z nich, w latach 70. i 80. XIX w. przekazywał sukcesywnie do powstałego w 1868 roku krakowskiego Muzeum Techniczno-Przemysłowego. Wśród przekazów znalazły się też obiekty z Antypodów, w tym 2 bumerangi nabyte w Sydney w 1879 lub 1880 roku. Po powstaniu w 1911 roku Muzeum Etnograficznego w Krakowie, pierwszy z nich znalazł się w grupie obiektów przekazanych w latach 1913-14 do zbiorów nowopowstałego muzeum. Choć obydwa pochodzą z jednej kolekcji i zostały pozyskane w tym samym czasie przez komandora Műldnera, to jednak drugi z nich trafił do zbiorów po długiej drodze dopiero po 1974 roku.
Opiekun: Jacek Kukuczka Zadaj pytanie o obiekt

Obiekty powiązane