Bliźniacy Wojciech i Maksymilian Postawka przy kapliczce koło dworu Chruszczyna Mała

Treść

Dwaj ok. sześcioletni chłopcy, jasnowłosi bliźniacy, bawią się na łączce wśród drzew nieopodal przepływającej rzeki lub stawu. Dwaj ok. sześcioletni chłopcy, jasnowłosi bliźniacy, bawią się na łączce wśród drzew nieopodal przepływającej rzeki lub stawu.
HISTORIA RODZINNA

Dwaj ok. sześcioletni chłopcy, jasnowłosi bliźniacy, bawią się na łączce wśród drzew nieopodal przepływającej rzeki lub stawu. To Maksio i Wojtuś Postawkowie, urodzeni w 1911 roku, synowie autora fotografii – Władysława Postawki i Heleny Postawki.

Chłopcy pozują przy drzewie, które po bliższym oglądzie okazuję się jedynie niskim pniem z dwoma postrzępionymi kikutami konarów. Jest to destrukt powstały prawdopodobnie po uderzeniu pioruna. Umieszczona jest na nim skrzynkowa kapliczka, zapewne wotywna, z figurą świętego Jana Nepomucena. Zdjęcie opisane jest: „Krakowiacy. Kapliczka ze starą rzeźbą, wieś Chruszczyna” – i pod takim tytułem funkcjonowało przez lata w zbiorach MEK. Dopiero prace badawcze w ramach projektu Digitalizacja i udostępnienie zabytkowej kolekcji szklanych negatywów i fotografii z drugiej połowy XIX i początku XX w. ze zbiorów Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie – oraz konsultacja z wnukiem autora zdjęcia – Ryszardem Postawką, pozwoliły na zidentyfikowanie jej rzeczywistych bohaterów.

Jeden z chłopców stoi na krześle z giętego drewna bukowego, ustawionym przy pniu, trzymając w rękach blaszaną konewkę. Pewnie będzie próbował podlać rosnącą powyżej nasturcję zdobiącą kapliczkę. Drugi chłopiec stoi na ziemi i spogląda na robiącego zdjęcie ojca. We wzniesionych do twarzy rączkach trzyma niezidentyfikowany przedmiot – może zabawkę albo czapeczkę. Chłopcy są identyczni i tak samo elegancko ubrani w dziecięce stroje ziemiańskie: luźne, dłuższe mundurki-sukienki przewiązane na biodrach szerokimi paskami, z wyłożonymi na plecy marynarskimi kołnierzykami. Na nogach krótkie spodenki tzw. pumpy wpuszczone w podkolanówki i skórzane buciki.

Autor tego i wielu innych zdjęć w kolekcji MEK – Władysław Postawka (1883-1932) –„subtelny marzyciel i mistyk”[1] – był  ziemianinem pochodzącym z rodziny posiadającej majątki we wsiach koło Kazimierzy Wielkiej. Z wykształcenia muzyk po konserwatorium krakowskim w dziedzinie skrzypiec, pasjonujący się również mechaniką, motoryzacją i fotografią. Fotografował okolice Kazimierzy Wielkiej, uroczyste wydarzenia i spotkania swojej społeczności, portretował rodzinę, sąsiadów i pracowników.  Jego żona, śliczna Helena z domu Kalinka (ur. 1883) była córką Edwarda i Marii Kalinków z majątku Bosowice (zob: https://zbiory.etnomuzeum.eu/pl/katalog-zbiorow/2122). W 1915 urodziła się jeszcze ich córka Felicja.

Rodzina mieszkała w majątku Chruszczyna Mała (obecnie nieistniejącym) koło Kazimierzy Wielkiej. Majątek zakupił ojciec Władysława, znany w okolicy społecznik, przemysłowiec, wynalazca maszyn rolniczych – Stanisław Ludwik Postawka i przekazał synowi po jego ślubie w 1909 r. Zdjęcie zostało zrobione prawdopodobnie w parku przed dworem. W tle widać znajdujący się przed posiadłością staw lub rzekę (również już nieistniejące). Budynek dworu od frontu zobaczyć można tu: https://zbiory.etnomuzeum.eu/pl/katalog-zbiorow/2110.

Fotografię wykonano w szczęśliwym dla rodziny czasie ok. 1917 roku. Dziesięć lat później jeden z bliźniaków – Wojtuś, zmarł na zapalenie płuc (1927). Po dwukrotnym pożarze majątku ok. 1930 r., Władysław Postawka postanowił sprzedać Chruszczynę Małą, kupił kamienicę w Krakowie na Krzemionkach koło Kopca Krakusa, pracował jako urzędnik. Zmarł tragicznie w 1932.

Drugi bohater fotografii – Maksymilian podzielał pasje swojego wybitnego ojca i dziadka. W 1952 roku ożenił się z Janiną (z domu Orlińską) z którą miał syna. Zmarł w 1996 roku.

Wspomnienie o nim spisał dla nas (w grudniu 2021 r.) jego syn – Ryszard Postawka, mieszkający obecnie wraz z żoną Małgorzatą w Krościenku:

„Tatę [Maksymiliana Postawkę] zapamiętałem, jako wielkiego miłośnika muzyki poważnej. Na jednym ze zdjęć siedzi w salonie ze skrzypcami. Posiadał bardzo duży zbiór płyt winylowych z muzyką poważną. Słuchał muzyki bardzo często. W latach 80 kupił mojej córce pianino. Odwiedzając nas, potrafił mimo późnego wieku zasiąść i zagrać na pianinie różne utwory. Ukończył przed II Wojną Światową Akademię Handlową w Krakowie. Praca dyplomowa nosiła tytuł: „Możliwości motoryzacji rolnictwa polskiego”, co potwierdza jego zainteresowania. Wśród niewielu dokumentów, które znalazłem są materiały o maszynach rolniczych z okresu 1920r. W latach 50. kupił samochód dostawczy BMW, a potem Mercedesa 170V. Bardzo dużo potrafił naprawić we własnym zakresie. Posiadał aparat fotograficzny mieszkowy na film 6*9. Robił dużo zdjęć i sam wykonywał odbitki metodą stykową. Te zainteresowania odziedziczył po swoim tacie Władysławie. Nie opowiadał nic na temat historii rodzinnych. Tylko raz, chyba około roku 1959 byliśmy w wywłaszczonym majątku. Bardzo to przeżył. Zabierał mnie, jako dziecko do Kazimierzy Wielkiej na grób swojego brata Wojtusia, ale nigdy o nim nie opowiadał.”

***

Pan Ryszard Postawka, syn Maksymiliana, odziedziczył po ojcu, dziadku i pradziadku - zainteresowania i talent techniczny. Ukończył Wydział Mechaniczny Politechniki Krakowskiej. Brał czynny udział w tworzeniu NSZZ Solidarność w 1980 r oraz Samorządu Pracowniczego w ramach struktur Sieci Solidarności. Od 13 grudnia 1981 do 25 listopada 1982 był internowany. Pracował w wielu różnych zakładach na stanowiskach związanych z mechaniką, ale najdłuższym miejscem jego pracy było Krośnieńskie liceum, gdzie pracował jako pedagog i dyrektor. Państwo Postawkowie mają dwoje dzieci – córkę Dominikę i syna Jakuba. Więcej: https://pl.wikipedia.org/wiki/Ryszard_Postawka

Kolekcja zdjęć Władysława Postawki w zbiorach MEK liczy 72 odbitki wykonane z klisz szklanych na papierze żelatynowo-srebrowym Agfa-Lupex pochodzącym prawdopodobnie z lat 40. XX w. Nie wiadomo poprzez kogo i kiedy fotografie trafiły do zbiorów. Cała kolekcja do obejrzenia tu:
Kolekcja Władysława Podstawki MEK


[1] Pamiętnik Mieczysława Sierosławskiego, cytowany przez Tadeusza Kozioła s. 57.

Opracowała: Anna Bujnowska

Bibliografia:
Tadeusz Kozioł, Małe Ojczyzny. Odonów, Odonowskie Towarzystwo Kulturalne, Odonów 2013
Opiekun: Anna Bujnowska Zadaj pytanie o obiekt

Obiekty powiązane