Drzeworyt przedstawia wnętrze Kaplicy Grobu Matki Boskiej, wybudowanej w 1630 roku, będącej jedną ze stacji Dróżek Matki Boskiej w Kalwarii Zebrzydowskiej. Każdego roku w uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny Dróżkami podąża tradycyjna procesja Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny, nazywana też pogrzebem Matki Boskiej.
Odbitka drzeworytnicza - wraz z innymi - odnaleziona została w 1982 r. w Żołyni u miejscowego stolarza. Zespół odbity z klocków, datowanych na lata 1842-1888, składa się z 9 grafik. Wszystkie pochodzą z pobliskiego warsztatu, działającego w Leżajsku, słynącego z odwiedzanego przez licznych pielgrzymów Sanktuarium Matki Boskiej Leżajskiej.
Łatwość w oddawaniu szczegółów postaci, prawidłowe proporcje oraz bogactwo rytów świadczą o dużej biegłości warsztatowej autora grafiki – Franciszka Ksawerego Stankiewicza (1825-1878). Ten malarz i drzeworytnik związany z warsztatem leżajskim niektóre swoje prace sygnował inicjałami „K.S.”.
Prezentowany drzeworyt wykazuje bardzo duże podobieństwo z inną odbitką, pochodzącą ze zbiorów J. G. Pawlikowskiego, a przechowywaną obecnie we Lwowskiej Narodowej Naukowej Bibliotece Ukrainy im. Wasyla Stefanyka (ECT.3035), sygnowaną ”PI” (zobacz tu). Obie grafiki są zbliżonej wielkości, różnią je jedynie drobne elementy. Drzeworyt ze zbiorów lwowskich odciśnięty został z klocka, datowanego na lata 20. XIX w. Prawdopodobnie wykonana z niego jedna z odbitek posłużyła za wzór dla Franciszka Ksawerego Stankiewicza, którego działalność przypadała co najmniej dwie dekady później. Pojęcie prawa autorskiego w dzisiejszym rozumieniu wówczas nie było znane. Powszechnym procederem było kopiowanie istniejących wzorów. Tak mogło być i w tym przypadku. Leżajski drzeworytnik użył odbitki graficznej do przygotowania nowego klocka, z którego powielano kolejne wyobrażenia kalwaryjskiego grobu Matki Boskiej. Trzeba przyznać, że kopista był sprawnym rzemieślnikiem. W przygotowanym przez niego drzeworycie dostrzegalna jest w stosunku do oryginału większa staranność, swoboda w operowaniu światłocieniem, i biegłość w oddawaniu detali.
Opracowała Beata Skoczeń-Marchewka.
Bibliografia:
Jacher Tyszkowa A., Drzeworyty leżajskie i ich rodowód. „Polska Sztuka Ludowa” 1987 r., nr. XLI, zeszyt 1-4, str. 47-58.
Krzysztofowicz S., Śnieżyńska E., Mieszczańscy malarze leżajscy XIX wieku. . „Polska Sztuka Ludowa” 1963 r., nr. XVII, zeszyt 3-4, str. 160.
Skoczeń-Marchewka B., Drzeworyty ludowe z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego. (W:) red. Skoczeń-Marchewka B., Spotkanie. Drzeworyty ludowe z kolekcji Józefa Gwalberta Pawlikowskiego zachowanej we Lwowie. Kraków 2014, s. 28, 272-273.
http://midasbrowser.pl/drzeworyty/displayDocument.htm?docId=5000000837
