Zabawka dziecięca w całości wykonana z drewna, bez użycia gwoździ czy kleju. Poszczególne części zabawki - deseczki i kołeczki drewniane - zostały połączone z sobą przez odpowiednie przycięcia oraz wpuszczanie i nasadzanie, prawdopodobnie na mokro. Płaska figurka konika została wycięta z niezbyt grubej deseczki, lekko sprofilowana i osadzona na dwóch nogach z kołeczków. Pochylony łeb konika i sterczące do przodu uszy zaznaczone są wycięciem, także grzbiet, jakby z wydatną grzywą na karku. Zaokrąglenie od góry i wycięcie od dołu w tylnej części figurki imituje ogon konika. W przedniej części deseczki-podstawki wywiercono otwór do przewleczenia sznurka umożliwiającego dziecku ciągnięcie zabawki-konika na kółkach. Zabawka nie jest malowana, ozdobiona jedynie dwiema gałązkami namalowanymi fioletowo-czerwoną i granatową farbą na bokach konika.
Tego typu zdobienie, w tak oszczędnej kolorystyce, jak i płaski, uproszczony w formie konik z charakterystycznym profilem, to cechy zabawek pochodzących z ludowego ośrodka zabawkarskiego w Jaworowie, miasta koło Lwowa. Jaworów i jego okolice słynęły z wyrabianych tam drewnianych sprzętów domowych, piszczałek i fujarek oraz innych zabawek już w XIX wieku, a pod jego koniec została tam założona przez Wydział Krajowy (Wydział Krajowy – organ wykonawczy Sejmu Krajowego w okresie Autonomii Galicyjskiej 1861-1914), istniejąca do dziś, Szkoła Przemysłu Drzewnego. Zabawki wytwarzane seryjnie w jaworowskim ośrodku były zawsze wycinane z surowego drewna, czasem podmalowywane na żółto, a charakteryzowały się jednolitym, prostym zdobieniem w postaci szlaczków geometryczno-roślinnych w kolorach ciemnoczerwonym i szafirowym. Czy ten finezyjnie wysublimowany kontur koników to pomysł jakiegoś domorosłego wytwórcy, którego celem było stworzenie łatwego do obróbki, a przez to taniego w sprzedaży wyrobu czy wzór opracowany przez artystę uczącego w jaworowskiej szkole, trudno dziś stwierdzić. Tak czy tak, te płaskie koniki o interesującym profilu, same czy zminiaturyzowane i jeszcze bardziej uproszczone, zaprzężone do bryczek i wózków (w galerii) są niepowtarzalne i wyróżniają się unikatową formą na tle europejskiego zabawkarstwa ludowego.
Zabawki jaworowskie były bardzo popularne i sprzedawane nie tylko na jarmarkach w najbliższych okolicach, ale docierały nawet do Krakowa. Świadczą o tym skrzypeczki dziecięce, łatwe do rozpoznania wśród zabawek na kramie emausowym na fotografii z lat 20. XX w. W zabawkach wytwarzanych później w ośrodku rzeszowskim z centrum w Brzózie Stadnickiej łatwo też odnaleźć wpływy i podobieństwo form zabawkarstwa jaworowskiego.
W zbiorach zabawek Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie jedną z cenniejszych jest, bodajże jedyna w Polsce, kolekcja zabawek z Jaworowa. Obejmuje ona 28 obiektów kupowanych we Lwowie i Przeworsku przez Seweryna Udzielę, a także pochodzących ze zbiorów Feliksa Kopery, z lat 1901, 1912 i 1913. Są to obok koników i wózków z konikami, mebelki dla lalek: stoły, ławki, stołki, i kołyski, a także wspomniane już dziecinne skrzypeczki. Ostatnio kolekcja ta wzbogaciła się o dwie kolejne, współcześnie produkowane zabawki z tego ośrodka, podobne w formie lecz ze znacznie bogatszą kolorystyką.
Opracowała Małgorzata Oleszkiewicz.
Tego typu zdobienie, w tak oszczędnej kolorystyce, jak i płaski, uproszczony w formie konik z charakterystycznym profilem, to cechy zabawek pochodzących z ludowego ośrodka zabawkarskiego w Jaworowie, miasta koło Lwowa. Jaworów i jego okolice słynęły z wyrabianych tam drewnianych sprzętów domowych, piszczałek i fujarek oraz innych zabawek już w XIX wieku, a pod jego koniec została tam założona przez Wydział Krajowy (Wydział Krajowy – organ wykonawczy Sejmu Krajowego w okresie Autonomii Galicyjskiej 1861-1914), istniejąca do dziś, Szkoła Przemysłu Drzewnego. Zabawki wytwarzane seryjnie w jaworowskim ośrodku były zawsze wycinane z surowego drewna, czasem podmalowywane na żółto, a charakteryzowały się jednolitym, prostym zdobieniem w postaci szlaczków geometryczno-roślinnych w kolorach ciemnoczerwonym i szafirowym. Czy ten finezyjnie wysublimowany kontur koników to pomysł jakiegoś domorosłego wytwórcy, którego celem było stworzenie łatwego do obróbki, a przez to taniego w sprzedaży wyrobu czy wzór opracowany przez artystę uczącego w jaworowskiej szkole, trudno dziś stwierdzić. Tak czy tak, te płaskie koniki o interesującym profilu, same czy zminiaturyzowane i jeszcze bardziej uproszczone, zaprzężone do bryczek i wózków (w galerii) są niepowtarzalne i wyróżniają się unikatową formą na tle europejskiego zabawkarstwa ludowego.
Zabawki jaworowskie były bardzo popularne i sprzedawane nie tylko na jarmarkach w najbliższych okolicach, ale docierały nawet do Krakowa. Świadczą o tym skrzypeczki dziecięce, łatwe do rozpoznania wśród zabawek na kramie emausowym na fotografii z lat 20. XX w. W zabawkach wytwarzanych później w ośrodku rzeszowskim z centrum w Brzózie Stadnickiej łatwo też odnaleźć wpływy i podobieństwo form zabawkarstwa jaworowskiego.
W zbiorach zabawek Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie jedną z cenniejszych jest, bodajże jedyna w Polsce, kolekcja zabawek z Jaworowa. Obejmuje ona 28 obiektów kupowanych we Lwowie i Przeworsku przez Seweryna Udzielę, a także pochodzących ze zbiorów Feliksa Kopery, z lat 1901, 1912 i 1913. Są to obok koników i wózków z konikami, mebelki dla lalek: stoły, ławki, stołki, i kołyski, a także wspomniane już dziecinne skrzypeczki. Ostatnio kolekcja ta wzbogaciła się o dwie kolejne, współcześnie produkowane zabawki z tego ośrodka, podobne w formie lecz ze znacznie bogatszą kolorystyką.
Opracowała Małgorzata Oleszkiewicz.
