Ta wyjątkowa konstrukcja wystrugana z drewna, łączona gwoździami to wielofunkcyjna zabawka. Z kształtu, ze względu na kształt skrzydeł, przypomina ni to samolot ze śmigłem, ni to ważkę, a na dodatek osadzona jest na płozach zaopatrzonych w kółeczka. Dziecko mogło ten samolot ciągnąć za sobą jako wózek, siadać na nim jak na stołeczku, czy też jeździć na nim i kręcąc śmigiełkiem. Zabawka ta wykonana została specjalnie dla dzieci przez ich dziadka.
Do czasu kiedy w latach 70. i 80. XX wieku, dzięki rozwojowi masowej produkcji przemysłowej, rozpowszechniły się tanie, plastikowe zabawki, dzieciom wiejskim kupowano zabawki raczej rzadko. Okazję do tego stwarzało pomyślne załatwienie transakcji na targu czy pobyt na odpuście, gdzie sprzedawano zabawki ceramiczne i drewniane. Gliniane gwizdki i świstawki w formie ptaków, zwierząt, jeźdźców na koniach oraz zminiaturyzowane naczynia domowe stanowiły produkcję uboczną warsztatów garncarskich. Z kolei malowane farbami w jaskrawych kolorach: konie na biegunach, małe koniki na podstawkach z kółkami, same lub zaprzężone do bryczek, wózki i kołyski dla lalek, samochody i samoloty, ptaki-klepaki, wirujące karuzelki, grzechotki, pukawki i fujarki wykonywane były z przeznaczeniem na sprzedaż w przydomowych warsztatach chałupniczych.
Dzieciom mieszkającym na wsiach musiały jednak najczęściej wystarczać zabawki wykonywane w domu. Starsze dzieci robiły je sobie same z łatwo dostępnych, ale też nietrwałych materiałów, takich jak: rośliny, słoma, glina, szmatki, drewno, zwłaszcza kiedy spędzały długie godziny przy krowach na pastwisku. Dla najmłodszych zabawki robiło starsze rodzeństwo, rzadziej rodzice zajęci pracą, a najczęściej dziadkowie. Były to głównie wystrugane z drewna miniatury czy modele narzędzi, konie na biegunach lub na kółkach, pomysłowo skonstruowane wózki do wożenia i stołeczki.
Muzeum Etnograficzne w Krakowie posiada znaczącą kolekcję zabawek dziecięcych (ok. 2300 obiektów), wśród których znakomitą większość stanowią ludowe zabawki warsztatowe pochodzące z okresu od końca XIX wieku do współczesności. Najciekawszą częścią tej kolekcji są jedyne w swoim rodzaju pojedyncze okazy zabawek wyrobu domowego, takie jak prezentowany tu samolot.
Opracowała Małgorzata Oleszkiewicz.
