Talizmany, w ilości ok. 50 szt., w tym niektóre uszkodzone, nawleczone są na sznurek.
Mają kształt dłoni, często o nieregularnych kształtach, z okrągłym uszkiem w części górnej. Są niewielkie (wys.ok. 1 cm), wykonane z niebieskiego szkła. Z podanej informacji wynika, że talizmany takie były zawieszane na czapkach dzieci tureckich i bułgarskich. Zostały zakupione w 1878 r., w Ruszczuku. Podano też ich cenę sklepową 0,50 franka.
Ruszczuk to pochodząca z czasów panowania tureckiego nazwa miasta Ruse położonego nad Dunajem w dzisiejszej północnej Bułgarii. Było to jedno z ważniejszych miast Imperium Osmańskiego, znajdowało się w nim dowództwo tureckiej floty dunajskiej. W 1878 r., w wyniku wojny rosyjsko- tureckiej Bułgaria odzyskała niepodległość, a miasto, zajęte przez armię rosyjską, zostało przekazane Bułgarii.
W okresie pięciowiekowej niewoli tureckiej, od końca XIV wieku, tereny bułgarskie były zasiedlane przez Turków, spośród których wywodzili się wielcy właściciele ziemscy. Silne osadnictwo tureckie było w miastach, m.in. w Ruszczuku. Długi okres panowania Turków sprawił, że także część ludności bułgarskiej przyjęła religię muzułmańską a w kulturze Bułgarów znalazły się wpływy tureckie.
Talizmany czy amulety w kształcie dłoni (ręki) znane są do dzisiaj w Turcji oraz niektórych innych krajach muzułmańskich. Chociaż bywają określane jako „dłoń (ręka) Fatimy” – czyli córki proroka Mahometa, to są one pozostałością wcześniejszych, przedislamskich wierzeń. Mają przynosić szczęście, chronić przed złym spojrzeniem i urokami. Taką rolę pełnić miały zapewne i te przedstawione na zdjęciu, zawieszane na czapkach dzieci. Według przekonań panujących zresztą nie tylko wśród wyznawców islamu, dzieci, a zwłaszcza niemowlęta, są bowiem szczególnie narażone na działanie złych mocy.
Islam zakazuje stosowania magii i amuletów, mimo to w islamie ludowym były i są one nadal popularne.
Opracowała Elżbieta Pobiegły.
