Kolekcja syberyjska – nowe spojrzenie

Grażyna Kubica-Heller

T T
Doktor habilitowana, profesorka nadzwyczajna w Zakładzie Antropologii Społecznej Instytutu Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, kierownik projektu.

Interesuje się problematyką śląską, ewangelicką i żydowską oraz antropologią polityczną, wizualną, feministyczną oraz historią dyscypliny. Jest autorką książek: Luteranie na Śląsku Cieszyńskim. Studium historyczno-socjologiczne (1996); Siostry Malinowskiego, czyli kobiety nowoczesne na początku XX wieku (Wydawnictwo Literackie 2006); Śląskość i protestantyzm. Antropologiczne studia o Śląsku Cieszyńskim, proza, fotografia (Wydawnictwo UJ 2011), Maria Czaplicka: płeć, szamanizm, rasa. Biografia antropologiczna (Wydawnictwo UJ 2015); opracowania Dziennika w ścisłym znaczeniu tego wyrazu Bronisława Malinowskiego (Wydawnictwo Literackie 2002), a także wielu innych tekstów naukowych i literackich oraz kilku wystaw fotograficznych. Angażuje się w projekty kobiecej historii mówionej na Ukrainie i Śląsku Cieszyńskim i jest współtwórczynią filmów dokumentalnych: Stacja kolejowa Krasne-Busk, Opowieści przesiedlonych kobiet (2012); Żywobyci przi granicy. Babski godki z obu strón Olzy, (2016); Babski godki o robocie we werkach (2016). Została uhonorowana m.in. Nagrodą Literacką im. Narcyzy Żmichowskiej oraz nagrodą Klio za książkę historyczną. Obecnie przygotowuje do druku angielskie tłumaczenie swojej ostatniej książki Maria Czaplicka: Gender, Shamanism, Race. An Anthropological Biography, które ukaże się w serii "Critical Studies in the History of Anthropology" The University of Nebraska Press na wiosnę 2020.

Jej zainteresowania historycznymi badaniami Syberii wiążą się z postacią Marii Czaplickiej i jej Ekspedycją Jenisejską z lat 1914-1915. Opracowanie antropologicznej biografii tej badaczki, podróżniczki i wykładowczyni brytyjskich uniwersytetów wymagało wielorakiej kontekstualizacji. Jednym z ważnych obszarów badawczych, które Kubica podjęła w swoich studiach, były ekspedycje syberyjskie prowadzone przez antropologów i innych badaczy w XIX i na początku XX wieku. W tym celu odbyła wizyty studyjne w Instytucie Maxa Plancka w Halle, Pitt Rivers Museum w Oxfordzie, Scott Polar Research Institute w Cambridge oraz nawiązała kontakty z wybitnymi specjalistami z tego zakresu: Joachimem Otto Habeckiem, Piersem Vitebskim, Mihalym Hoppalem, Peterem Schweitzerem i innymi.

W projekcie "Antropologiczna reinterpretacja kolekcji syberyjskiej ze zbiorów Muzeum Etnograficznego w Krakowie, pochodzącej od polskich badaczy Syberii XIX wieku" zajmowała się badaniami nad kontekstem historycznym i biografiami darczyńców kolekcji syberyjskiej MEK, a szczególnie Konstantego Podhorskiego oraz kolekcjonerek związanych z Wyższymi Kursami dla Kobiet im. Adriana Baranieckiego w Krakowie.