PL EN
Ustawienia prywatności
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Aby uzyskać więcej informacji i spersonalizować swoje preferencje, kliknij „Ustawienia”. W każdej chwili możesz zmienić swoje preferencje, a także cofnąć zgodę na używanie plików cookie 
na poniższej stronie.
Polityka prywatności
*Z wyjątkiem niezbędnych

Kolekcja syberyjska – nowe spojrzenie

Piłka Czukocka

piłka
Piłki, których zdjęcia możemy zobaczyć poniżej zostały sfotografowane w różnych miejscach Czukotki. W izbie regionalnej w osadzie Uelen, w muzeach w Lawrentiji i Anadyrze. Piłki w koszu są używane do zabaw sportowych przez dzieci przedszkola w Uelen.
Na Czukotce piłki takie są nazywane w zależności od narodu albo eskimoskimi, albo czukockimi. Choć to azjatyccy Eskimosi najczęściej określają się jako „wynalazcy” piłki. Podczas rozmów z mieszkańcami Półwyspu Czukockiego w 2018 roku piłka często występowała jako rekwizyt wspomnień z młodości a gra w piłkę była wspominana ze śmiechem i nostalgią. Nikt jednak zdaje się już nie używać piłki do gry, może z wyjątkiem dzieci w lokalnym przedszkolu w osadzie Uelen. Jak zaznaczył jeden z jej najstarszych mieszkańców, osiemdziesięcioletni Armagirgin, w latach sześćdziesiątych pojawiły się w osadzie piłki futbolowe i piłki „czukockie” zostały rzucone w kąt. Obecnie piłka jest ważnym rekwizytem identyfikacji kulturowej. Czy dzięki temu stała się bliższa swoich symbolicznych korzeni sięgających głęboko w przeszłość narodów Czukotki? Piłka jest stałym elementem mitów o stworzeniu ciał niebieskich, a ornamenty najczęściej w kształcie kół, czytane są jako symbole solarne sugerujące jej rytualne początki często związane z rozpalaniem światła, czy odnowieniem świata. Jedna z wersji mitu znanego na Czukotce i Alasce opowiada o kruku, który przekłuwa dziobem zorzę i przedostaje się w ten sposób do świata duchów kelet. Tam od dziewczynki, córki duchów kelet, wyłudza piłki, które następnie rozłupuje dziobem uwalniając w ten sposób słońce, księżyc i gwiazdy. Echa tych opowieści dźwięczą podczas współczesnych rozmów z Czukczami i Eskimosami. 

Najstarsze piłki w światowych zbiorach muzealnych pochodzą z połowy XIX wieku.

Posłuchajmy czukockiej wersji mitu o piłce i gwiazdach. Także osobistej historii Tatiany Tjejutin, niegdyś chorej dziewczynki wyleczonej przez zorze polarną. Jelizawieta Dobrijewa naświetli piłkę z punktu widzenia Eskimosów, a Lili Aslapowa (Eweki) opowie o pewnym charakterystycznym aspekcie zabawy piłką. Aspekcie związanym z odwiecznym podziałem ludzkości na dwie drużyny: mężczyzn i kobiety.

Opowieść o piłce-kepol

"Mam ją zawsze przy sobie"

Ankhak czy Kepol?

Dziewczyny i chłopcy

Żyjemy w czasach poszukiwania tożsamości przez grupy jej pozbawione. Trwa wielki głód prostej identyfikacji nadającej się do sprzedania. Sprzedania wielkim konsumentom tożsamości instant -turystom. Rzućmy okiem na fragmenty artykułu Antona Lobanova z RIA Novosti. Według niego, czukocką piłkę czeka prawdziwie świetlana przyszłość: 

Produkcja eskimoskich piłek, mających stać się symbolem Czukotki i spowodować skierowanie uwagi na turystyczny potencjał regionu, rozpoczęta w Anadyrze. Tak poinformował zastępca dyrektora niekomercyjnej organizacji „Biznes Centrum Czukotki” Andriej Katajew. 

„Dzisiaj przed władzami okręgu stoi zadanie stworzenia gałęzi ekonomii regionu, gotowych owocować znacznymi wpływami z podatków do budżetów wszystkich szczebli i skutecznie rozwiązywać problemy zatrudnienia pośród rdzennej ludności Czukotki. Jedną z takich gałęzi powinna stać się turystyka. A do tego, żeby o turystycznej Czukotce dowiedział się cały świat, konieczne jest stworzenie wyraźnego, łatwo rozpoznawalnego, firmowego stylu regionu i aktywnie się nim posługiwać dla popierania turystycznego potencjału Czukotki. Tak właśnie pojawiła się idea wykreowania eskimoskiej piłki jako głównego turystycznego symbolu” – powiedział Katajew.

Według jego słów konieczne było znalezienie symbolu Czukotki pod kontem jego rozpoznawalności i charakterystycznego tylko dla niej. Dodatkowo powinno to być coś nowego na tle już istniejących tradycyjnych obrazów – renifera, białego niedźwiedzia itd. To powinno być coś w rodzaju „matrioszki” ale pod postacią wyrobu charakterystycznego dla narodów Czukotki. Wszystkie te wymagania spełnia eskimoska piłka, będąca elementem kultury nie tylko Eskimosów, ale i Czukczy.  

„W grudniu w ramach projektu wsparcia małego i średniego biznesu, prowadzonego przez władze okręgu pod egidą Biznes Centrum Czukotki, stworzono biznesplan. Był z sukcesem zaprezentowany na zebraniu rady okręgu i otrzymał od departamentu finansów grant w wysokości 350 tysięcy rubli (około 23 tysiące złotych). Za te pieniądze został zakupiony materiał do produkcji piłek.” – kontynuował Katajew.  

W rezultacie, według jego słów, udało się obecnie rozpocząć produkcję, gdzie dziennie powstaje około 40 piłek (cena za sztukę powinna wynosić około 700 rubli). Jednocześnie zostaje rozwiązany ważny problem socjalny – zatrudnienia absolwentów wydziału sztuki stosowanej czukockiego wieloprofilowego collegu. Na obecną chwilę w pracowni utworzono 8 stanowisk roboczych, jednakże wraz z rozwojem produkcji będzie też zwiększana liczba miejsc pracy.    

Od najdawniejszych czasów (wzory piłki spotykało się na archeologicznych wykopaliskach datowanych na półtora tysiąca lat) eskimoska piłka była symbolem słońca i przedstawieniem kosmosu u rdzennych ludów Czukotki.   

Wcześniej piłka miała głównie sakralne znaczenie, zaczynano w nią grać z początkiem sezonu polowań. Pojawienie się piłki symbolizowało początek nowego roku, zbliżanie się nowego czasu. Rzucanie piłki podczas gry i podawanie jej sobie symbolizowało przesyłanie dobra i ciepła…

3 marzec 2009 (całość artykułu https://ria.ru/20090303/163694049.html),
tłumaczył Andrzej Dybczak