Kolekcja syberyjska – nowe spojrzenie

Figurka kultowa

Figurka antropomorficzna. „Szkielet“ wykonany z drewna, obleczony w barwną, wzorzystą, fabryczną tkaninę bawełnianą  oraz skórkę zwierzęcą, najprawdopodobniej wiewiórki. Futro figurki może pochodzić z wiewiórki tyle, że z zimowego futra.  Oczy figurki wykonane z paciorków szklanych, usta wycięte w drewnie. Wokół szyi obwiązany sznurek, na który nawleczono 4 białe paciorki szklane. Postać kobieca, ma kształty antropomorficzne i realistycznie przedstawioną twarz z nosem, ustami i oczami zrobionymi z miodowych paciorków. Reszta ciała, także antropomorficzna, zaszyta jest w rodzaj ubrania z ciemnej tkaniny. Zwoje podobnych paciorków najprawdopodobniej oplatają ciało figurki też w innych  miejscach, co jest widoczne w przetarciach płaszcza. Takie ozdoby wskazywać mogą na znaczenie magiczne, podobnie jak i kolor paciorków odnoszący do „górnoswiatowych“ związków figurki.

Wg Iryny Karapietowej z Rosyjskiego Muzeum Etnograficznego (REM) w Petersburgu,  obiekt ten należy interpretować następująco:

(...) это Западная Сибирь, восточные ханты или их ближайшие соседи нарымские ( южные) селькупы. Скорее даже селькупы. Такие деревянные антропоморфные фигурки длиной от 5 до 30 см назывались у них " кедол куллага" и хранились в каждой семье. Это семейные охранители. Их делали для каждого члена семьи. Хранили в доме в берестяном кузовке, в специально отведенном месте. Вот , пожалуй и все, что могу cказать.

(..) to  (pochodzenie) z  Zachodniej Syberii, Wschodni Chantowie lub ich najbliżsi sąsiedzi, tzw. Narymscy  Selkupowie (południowi Selkupi).  Raczej nawet Selkupiowie.  Takie drewniane figurki antropomorficzne o długości od 5 do 30 cm nazywano „Kedol Kullag” i przechowywano w każdej rodzinie. To są strażnicy rodzinni. Zostały stworzone dla każdego członka rodziny. Przechowywano je w domu w pudełku z kory brzozy, w specjalnie wyznaczonym miejscu. To chyba wszystko, co mogę powiedzieć.

Wg Jurija Kwasznina, rosyjskiego etnografa z Rosyjkiej Akademii Nauk (RAN) z Tiumenia, figurki 30609/MEK i 30610 MEK są na 100% Selkupskie. Wg Kwasznina, u Nieńców (Samojedów) są podobne, nazywają je "MIAT PAHUCZA”. Są wśród nich i takie, które „chowają” na saniach, po 2-3 na raz.
Powyższą informację pozyskano podczas wizyty studyjnej Jurija Kwasznina w MEK w dniu 03.10.2016 roku. 

Informacja o grupie narodowościowej/etnicznej: Selkupowie w XIX wieku stali się rybakami. W XIX/XX wieku Selkupowie byli klasyfikowani jako Chantowie-Mansowie. Podzieleni na  2 grupy: północną i południową. Tradycje selkupskie zachowały się lepiej u grupy północnej.
 

Figurka kultowa 30609/MEK