Kolekcja syberyjska – nowe spojrzenie

Wykonana z białej, wyprawionej skóry z ozdobnym szlakiem z kolorowych koralików (kolory: biały, niebieski, czarny i żółty) naszytych na pasie z tkaniny fabrycznej. Płat skóry tworzący główkę czapki jak i krawędż dolna rozdarty, z wyraźnymi śladami po żerowaniu szkodników   
Na zachowanej, starej karcie inwentarzowej (karcie katalogu głównego) zapisano pochodzenie: Pokucie? W 1962 r. skorygowano na: Syberia.

Czepiec (ros.: kapor, nieniecki: wadak) - obrzędowe nakrycie głowy z futra rosomaka, renifera i psa. Skóra z futrem renifera stanowi wewnętrzną wyściółkę kapora, futro psa (białe futro) wykorzystane zostało do wykonania tzw. opuszki - krawędzi osłaniającej twarz. Skóra z futrem i łapami rosomaka tworzy zewnętrzną powłokę czepca. Na potylicy kaptura widoczna jest prostokątna wstawka wykonana z fragmentu czerwonej tkaniny. Do tylnej części doczepione są także mosiężne obręcze (kółka - 12 sztuk) oraz łańcuchy (3 sztuki). Mosiężne lub/i miedziane ozdoby (zawieszki) podwieszane z tyłu kapora (czepca) określane są w jęz. nienieckim: TANIAŁO. Najczęściej spotykane motywy metalowych zdobień/przywieszek to koło (kółka, pierścienie), słońce, koń, „smok”. Czepiec - kapor był dziedziczony w linii kobiecej. Materiały wykorzystane do jego wykonania same w sobie pełne są dawnej, szamańskiej symboliki: rosomak to strażnik podziemi, brzęk doczepionych z tyłu czepca łańcuchów z obręczami ma moc przenikania światów. Czerwony kolor obecny na wstawce to kolor życia i krwi.

Więcej na temat samego obiektu, jego pochodzenia, funkcji i unikatowej wartości w zakładce HISTORIE - link: https://etnomuzeum.eu/syberia/opowiesc/dziewczyna-z-polnocnego-kraju 
Dawna sygnatura (nr inw. MTP) MP V 33, 8056. Przekaz z MTP do MEK w 1913 roku.

Pochodzenie zapisane na karcie inwentarzowej: Mys (ros. przylądek), NGOKI (nienieckie słowo oznaczające tyle co „wiele, dużo”). Wg Jurija Kwasznina, zapis ten - o ile jest wiarygodny - można interpretować nastepująco: w XIX wieku, w Zatoce Tazowskiej istniały wyspy, w tym Wyspa Ngoja (w języku Nieńców, oznaczało to: „wyspowa ziemia, ziemia wysp), dziś to już jest fragment lądu u ujścia Tazu i Turuchanu (wg mapy Kuszyliewskiego).

Wg litografii autorstwa Władimira Swierczkowa, przedstawiającą Nieńców z europejskiej części Syberii, kapor został ukazany jako nakrycie głowy siedzącej kobiety w obecności dwóch mężczyzn. Najprawdopodobniej XIX wieczna ilustracja przedstawia scenę zaślubin (lub przedstawienia sobie przyszłej pary). 

Poniżej cytat z korespondencji z Jurijem Kwaszninem: Жители Крайнего Севера. Литография по рисунку с натуры Владимира Сверчкова (Wladymir Swierczkow). На листе изображена группа ненцев, жителей Архангельской губернии, предположительно самой западной (Канинской) тундры. Слева внизу сидит повернувшись спиной ребёнок в «совике» (у европейских ненцев савак – верхняя мужская меховая одежда, надеваемая в сильные морозы поверх малицы, шьётся мехом наружу). Рядом с ним стоит мужчина в «совике», надетом поверх «малицы» (у всех ненцев мальця – верхняя мужская меховая одежда, шьётся мехом внутрь). Рядом ещё один мужчина в «малице», подпоясанной ремнём (у всех ненцев ни) и в шапке (у всех ненцев сава). Справа, на табурете сидит, повернувшись спиной, женщина в «панице» (у всех ненцев паны – двухслойная шуба из оленьих шкур), с опушкой по подолу собачьими шкурами. На голове у женщины капоровидная шапка (у западных ненцев вадак), сшитая из шкуры росомахи с подвешенными сзади шумящими подвесками (медными бляхами). На ногах у всех «пимы» (у всех ненцев пива – верхняя обувь из шкур, снятых с ног оленей).

Podobne kaptury/nakrycia głowy charakterystyczne były także dla Chantów i Mansów. Literatura: Istoriko-etnograficzeskij atlas Sibiri, Moskwa 1961, s. 329-30