Kolekcja syberyjska – nowe spojrzenie

Skóra z futrem renifera (z tzw. łapek reniferowych), zszywane ręczne cienkim rzemieniem, pasmanteria - wyszycia z kolorowych tasiemek i wycinanych fragmentów tkaniny/sukna w kolorach żółtym, czerwonym, zielonym i granatowym. Materiałowe dekoracje ułożone są pasowo, poziomo z przodu cholewki.

Na obiekcie zachowała się archiwalna metka MEK z zapisem: „Pirmy. Buty ze skorek reniferowych. Syberja. Darował Oktawian Lesiecki Rok 1923”

W zasobach archiwalnych MEK zachowała się korespondencja (list) Benedykta Dybowskiego z Sewerynem Udzielą, założycielem i pierwszym dyrektorem muzeum, w sprawie przekazu 2 obiektów od Oktawiana Lesieckiego do zbiorów MEK. List znajduje się w zbiorach DziaŁu Dokumentacji Kontekstów Kulturowych MEK, sygnatura 250 III(miejsce 32) Dybowski - Lesiecki.
List/odpowiedź Seweryna Udzieli na list Benedykta Dybowskiego w sprawie przekazu 2 obiektów od Oktawiana Lesieckiego do zbiorów MEK: sygnatura 250 III(miejsce 33) Dybowski - Lesiecki

Skóra z futrem renifera (z tzw. łapek reniferowych), zszywane ręczne cienkim rzemieniem, pasmanteria (kolorowe tasiemki i wycinane fragmenty tkaniny)

Na obiekcie zachowała się archiwalna metka MEK z zapisem: „Samojedzi. Buty z Jamału. Darował J. Stanisławski 1923 rok”

Wg informacji uzyskanej od Alieksandry Tieriechiny ( ros. etnolożka, pomiędzy marcem 2015 a marcem 2016 przebywała na Płw. Jamalskim wśród Nieńców), ten typ obuwia zimowego nazywany jest z ros. kissy lub pimy. W języku nienieckim stosowane jest określenie piwa (piła).

Wg informacji pozyskanych w dniu 03.10.2016 roku, w trakcie wizyty studyjnej w MEK Jurija Kwasznina, rosyjskiego etnografa z Tobolska, jest to typowe zimowe, męskie obuwie nienieckie.  Kobiece buty odróżniały trójkątne, naszywane dekoracje na cholewce z przodu.

Informacje pozyskane w trakcie badań terenowych w Nienieckim Okregu Autonomicznym (NAO) w 09/10.2017 roku: Wśród Nieńców istnieje wiele typów obuwia i związanych z nimi określeń/nazw. Zasadniczo wyróżnia się trzy typy:
1. buty wewnętrzne (docieplające) - LIPTY
2. futrzane buty z wysokimi cholewami, często zdobionymi - PIMY (przy czym tzw. pimy powsiediewne (noszone na co dzień) nie miały zdobień)
3. buty zewnętrzne, docieplające, nakładane na pimi - TOBOR (lub TABAKI)
(patrz: 19165/MEK)
Wg pozyskanych informacji, buty tego typu nazywane są (w jęz. nienieckim) PIMY. Buty te noszone są zarówno przez kobiety jak i mężczyzn. Cechą dystynktywną jest umiejscowienie dekoracji (wzorów) wyszywanych z sukna, nici i aplikacji futrzanych.

Buty zimowe z wysokimi cholewami wykonane ze skóry z futrem renifera, z tzw. łapek reniferowych(kamusa), zszywane ręczne cienkim rzemieniem.

Na karcie magazynowej obiektu zapis: „Dar K. Machniewicza (dawna sygnatura: MTP) 8055 VB 32 B"

Informacje pozyskane w trakcie badań terenowych w Nienieckim Okregu Autonomicznym (NAO) w 09/10.2017: Wśród Nieńców istnieje wiele typów obuwia i związanych z nimi określeń/nazw.
Zasadniczo wyróżnia się trzy typy:
1. wewnętrzne (docieplające) - LIPTY
2. futrzane buty z wysokimi cholewami, często zdobionymi - PIMY (przy czym tzw. pimy powsiediewnenie (noszone na  co dzień) nie posiadały zdobień)
3. buty zewnętrzne, docieplające, nakładane na pimi - TOBOR (lub TABAKI)
 
Wg pozyskanych informacji, buty tego typu nazywane są (w jęz. nienieckim) TOBOR, czyli są to zewnętrzne buty ze skóry z futrem zwróconym włosiem na zewnątrz, docieplające obuwie typu PIMY od zewnątrz.

Buty zimowe z wysokimi cholewkami wykonanymi ze zszytych łapek reniferowych (tzw. kamusa), czyli skóry z futrem pochodzącym z nóg młodego renifera. Pasy futra zszywane ręczne nićmi wykonanymi ze ścięgien reniferowych lub cienkiego rzemienia. Dekoracje widniejące na przedzie cholewki wykonane są ze wstawek z czerwonego i zielonego filcu. Podeszwa butów wykonana została ze złączonych warstw grubego filcu (tkaniny wojłokowej), które zszyto z cholewką grubymi nićmi.

Kolorowe dekoracje wykonane ze skrawków filcu, charakterystyczne są dla obuwia (jak i innych elementów stroju) Nieńców, dawniej zwanych Samojedami. Choć rozmiar butów wskazywać może, że były one używane przez osobę (zesłańca?), który przebywał na terytoriach tundry pomiędzy Półwyspem Kolskim a Jamalskim lub w innych okolicznościach zetknął się z Nieńcami.

Ciekawostką w przypadku tego obiektu jest fakt, że został on podarowany do zbiorów MEK w latach dwudziestych XX wieku przez Włodzimierza Tetmajera (1861–1923), pisarza, poetę, dramaturga, malarza, jednego z czołowych przedstawicieli Młodej Polski, a ponadto polityka i znawcę kultury ludowej, zwłaszcza Małopolski. Co ciekawe, Tetmajer nigdy nie przebywał w Rosji, na terenach Dalekiej Północy i Syberii.

Buty (para) z wysokimi cholewami. Irchowe, wysokie cholewy, zdobione paciorkami. Na obiekcie zachowana wszyta metka z zapisem: „Samojedów strój”.

Obiekt przekazany z PAU do MEK w 1921 roku (umowa depozytu, grupa Cm punkt 4, pozycje: a,b,c).
Wg zapisu w: „Rocznik Zarządu AU, rok 1879”, Kraków 1880, s. 146. [121-146], w wykazie darów złożonych AU w r. 1879/80, są to elementy ubioru kobiecego Tunguzki z okolic Turchańska położonego nad Jenisejem. Darowane przez dr Wilczewskiego* z Kalisza.

Informacje pozyskane w trakcie badań terenowych w Nienieckim Okregu Autonomicznym (NAO) w 09/10.2017 roku: Wśród Nieńców istnieje wiele typów obuwia i związanych z nimi określeń/nazw. Zasadniczo wyróżnia się trzy typy:
1. wewnętrzne (docieplające) - LIPTY
2. futrzane buty z wysokimi cholewami, często zdobionymi - PIMY (przy czym tzw. pimy powsiediewne/pimy codzienne, noszone na co dzień  - nie miały zdobień)
3. buty zewnętrzne, docieplające, nakładane na pimi - TOBOR (lub TABAKI)

W zbiorach REM w Petersburgu znajdują się analogiczne do obiektów z kolekcji MEK „buty/skarpety” ze skóry irchowej. Określane są jako „bankiry”  (Унты-торбаса)

Para niskiego obuwia. Część dolna (podeszwa, zapiętek i podbicie) wykonane ze skóry licowej, niska cholewka z płótna lnianego. Elementy łączone szyciem grubym, rzadkim ściegiem. Nici ze sznurka.
Rosja, Syberia, dawna Gubernia Jenisejska, wieś? Wiereskaje (na karcie magazynowej: Kierenskoje), koniec XIX w.
Na karcie magazynowej zapis: z daru Anny Radziewicz do MEK w 1918 r.