REGINA Liliental [PL]

Dorasta w Zawichoście jako Gitla Eiger. Ma 9 lat, kiedy zaczyna naukę w sandomierskim progimnazjum. W szkole funkcjonuje pod nowym, polskim imieniem – Regina (jest tam jedyną żydowską dziewczynką). 

Po ślubie przeprowadza się do Warszawy. Chce studiować, ale tutejsze uniwersytety są tylko dla mężczyzn. Zostaje więc studentką działającego nielegalnie Uniwersytetu Latającego. Jest słuchaczką tajnych wykładów organizowanych w prywatnych mieszkaniach, między innymi przez Ludwika Krzywickiego, prekursora polskiej socjologii.  

Początkowo fascynuje ją polski folklor, ale naukowe badania poświęca kulturze jidysz: obyczajowości, wierzeniom, literaturze – będzie pionierką w tej dziedzinie. Znajomość języków żydowskich i judaizmu wyniesione z domu sprawiają, że pisze z dogłębną znajomością rzeczy i wyczuciem (uczy się też aramejskiego, żeby studiować Gemarę). Jako jedyna przytacza w tłumaczeniu na polski obszerne fragmenty modlitw kobiecych, tchines, i rozważa ich treści w kontekście obyczajowym i magiczno-leczniczym. 

Zarabia, pisząc i ucząc historii w żydowskiej szkole dla dziewcząt. Ma na utrzymaniu dwójkę dzieci. Pracę utrudnia postępująca choroba płuc. Nie porzuca jednak etnograficznych badań. Publikuje w najważniejszych polskich czasopismach etnograficznych: „Wiśle”, „Ludzie”, ale też w naukowych pismach wydawanych w języku jidysz, „Jidisze Filologie” oraz w „Ogniwie”, tygodniku lewicowej inteligencji. Przekonuje, że Żydzi mają prawo do zachowania odrębności kulturowej, że odmienność nie musi oznaczać wrogości. Tłumaczy na polski literaturę pisaną w jidysz (najbardziej ceni Icchaka Lejba Pereca). 

Docenia także wagę materialnych świadectw życia. Muzeum Etnograficznemu w Warszawie (działającemu wówczas przy Muzeum Rolniczo-Przemysłowym) przekazuje ciastka purimowe, wycinanki na święto Szawuot, chanukowe bączki – drejdle, grzechotki, kołatki i dwa amulety, z których jeden należał w dzieciństwie do jej wuja. Wszystko to przepadnie pod gruzami zbombardowanej Warszawy w 1939. 

W Muzeum Etnograficznym w Krakowie zachowają się między innymi jej fotograficzny portret i rysunek do książki Dziecko żydowskie, wydanej w 1904 roku przez Akademię Umiejętności w Krakowie (publikację przygotowuje nowy redaktor działu etnograficznego, Seweryn Udziela, w przyszłości założyciel i pierwszy dyrektor MEK). Książka cieszy się bardzo dużym uznaniem. Efekt dalszej pracy na ten temat, tzw. "Drugie dziecko żydowskie", pisane w 1923 roku zostanie opublikowane w 1927, już po śmierci autorki.

Regina umiera po nieudanej operacji w 1924 roku. Śmierć przerywa jej pracę nad czwartym tomem Świąt żydowskich.