Kolekcja szklanych negatywów i fotografii | digitalizacja i udostępnianie

Zapraszamy na: www.zbiory.etnomuzeum.eu

W latach 2018–2021 MEK realizował projekt Digitalizacja i udostępnienie zabytkowej kolekcji szklanych negatywów i fotografii z drugiej połowy XIX i początku XX wieku ze zbiorów Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie mający na celu udostępnienie unikalnej kolekcji najstarszych fotografii o charakterze etnograficznym w postaci galerii online.

Pasjonaci historii dawnej Galicji i Kresów, badacze, studenci, artyści, regionaliści będą mieli wolny dostęp do dobrej jakości skanów niezwykłej spuścizny pionierów fotografii i pierwszych kolekcjonerów etnograficznych przedstawień. To nieocenione źródło wiedzy również dla osób zgłębiających historie rodzinne oraz tożsamość swoich miejscowości.

Do projektu wybraliśmy ponad dwa tysiące fotografii o wyjątkowej wartości historycznej oraz artystycznej, obrazujących społeczeństwo i dziedzictwo kulturowe południowej Polski w II połowie XIX i w I połowie XX wieku. Zbiór przeznaczony do udostępnienia to nie tylko prosta rejestracja ówczesnej rzeczywistości – mieszkańców wsi i miasteczek w strojach codziennych i regionalnych, zabudowań, przedmiotów codziennego użytku, krajobrazów – lecz także przykłady autorskich spojrzeń na tę rzeczywistość.

Zbiór zawiera:

• 1943 negatywy na podłożu szklanym: żelatynowo-srebrowe (występowanie w latach 1878–1940) i kolodionowe (mokra płyta kolodionowa, występowanie w latach 1851–1885), powstające tylko w jednym, oryginalnym egzemplarzu;
• 480 unikatowych odbitek fotograficznych wykonanych w historycznych technikach fotograficznych: papieru solnego, albuminowej, kolodionowej, żelatynowo-srebrowej kopiowanej (POP) i wywoływanej (DOP).

Zbiór został podzielony na sześć kolekcji, według autorstwa i terenu badań: Juliusza Dutkiewicza, Eugeniusza Frankowskiego, Władysława Postawki, Walerego Eljasza-Radzikowskiego, Seweryna Udzieli, Leopolda Węgrzynowicza oraz materiały fotograficzne z Małopolski i Kresów Wschodnich różnych autorów.

Rezultaty

Wszystkie materiały fotograficzne zostały poddane specjalistycznym pracom konserwatorskim, które przygotowały je do efektywnego i bezpiecznego procesu digitalizacji. Obiekty zostały oczyszczone z zabrudzeń powierzchniowych. Ponadto zabezpieczono ruchome i odspojone fragmenty obrazu oraz podklejono i ustabilizowano przedarcia i miejsca ubytków.

Końcowym etapem prac konserwatorskich było umieszczenie negatywów oraz odbitek fotograficznych w wykonanych na wymiar atestowanych koszulkach ochronnych oraz w pudełkach zbiorczych. Opakowania ochronne były dostosowane do rodzaju oraz stanu zachowania obiektów, a także do warunków przechowywania w magazynie zbiorów.    

Następnie przeprowadzono digitalizację 1943 sztuk negatywów szklanych i 480 sztuk odbitek fotograficznych. Cyfrowe fotografie częściowo zostały poddane korekcie tonalnej i drobnym retuszom, dzięki czemu odzyskały jakość fotografii, jaką mogły mieć oryginały sprzed ponad stu lat. Doskonałe odwzorowania o wysokiej rozdzielczości pozwolą wielokrotnie powiększyć obrazy i przyjrzeć się wszystkim planom i szczegółom.

Kolejnym etapem naszych działań było wdrożenie systemu bazodanowego i przygotowanie w nim pełnych informacji o obiektach, by finalnie, pod koniec sierpnia 2021 roku, udostępnić online galerię tych niezwykłych fotografii z możliwością przeszukiwania jej według autorów, miejscowości i słów kluczowych (skorzystaliśmy w tym celu m.in. z „Układu gniazdowego terminów i słownika słów kluczowych wybranych kategorii kultury: etos, obrzędy, demonologia, magia”, opracowanego przez  zespół autorski pod kierunkiem prof. dr. hab. Czesława Robotyckiego w składzie: Wiesław Babik, Elżbieta Duszeńko-Król, Monika Golonka-Czajkowska, Zbigniew Libera, Małgorzata Maj, z Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Jagiellońskiego).

Projekt umożliwił nam też zakup infrastruktury serwerowej i komputerowej oraz przeprowadzenie działań mających na celu umożliwienie korzystania z serwisu zbiorów online przez szerokie grono odbiorców, w tym osób z niepełnosprawnościami.

Całkowita wartość projektu
913 479,55 zł

Wkład finansowy Funduszy Europejskich
776 457,57 zł

Wkład finansowy Województwa Małopolskiego
80 000,00 zł

Skład zespołu projektowego:
Anna Bujnowska
Barbara Kożuch
Mateusz Król
Dorota Majkowska-Szajer
Anna Sulich-Liga – kierowniczka projektu
Kamila Wasilewska-Prędki
Agnieszka Wydra – obsługa finansowo-księgowa

Współpraca:
Olena Kozakewycz
Olga Łuczyńska-Gawron
Krystyna Reinfuss-Janusz
Jacek Szymański

Realizacja:
Marcin Belon – zamówienia publiczne
Michał Kopeć – infrastruktura informatyczna
Lablab – digitalizacja
MobileMS – system bazodanowy i programowanie portalu
Openform – funkcjonalność i szata graficzna portalu
Anna Sak – tłumaczenie na j. angielski
Anna Seweryn – konserwacja

Projekt dofinansowano z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego na lata 2014–2020, Działanie 2.1 E-administracja i otwarte zasoby, Poddziałanie 2.1.2 Cyfrowe zasoby regionalne oraz z budżetu Województwa Małopolskiego.