Kamczatka, jak i całe wielkie rubieże północno-wschodniej Rosji kojarzą się z wiecznymi mrozami i zimową aurą. O odzieży z tych regionów myślimy, że powinna przede wszystkim chronić przed zimnem. Jednak techniki i materiały wykorzystywane do wyrobu odzieży zabezpieczającej i ochraniającej ciało przez surowym klimatem niejednokrotnie znacznie odbiegają od naszych wyobrażeń. Doskonałym tego przykładem mogą być… krótkie spodnie wykonane ze skóry z futrem renifera lub jelenia. Ten, zdawałoby się, zadziwiający krój i fason nie jest jednak żadnym kuriozum, lecz klasycznym typem spodni wykorzystywanych przez wielu rdzennych mieszkańców północnych krańców Azji, Ameryki Północnej i Grenlandii. Krótkie nogawki nie wystawiały ciała na ryzyko utraty ciepła, ponieważ integralną częścią stroju pozostawały futrzane buty z wysokimi cholewami. Futrzane cholewy z powodzeniem zastępowały nogawki, zabezpieczając jednocześnie przed przedostaniem się śniegu do wnętrza buta. Dzięki nim, noga od stopy aż powyżej kolan, otulona była grubą, futrzaną „skarpetą”. Nogawki spodni zabezpieczały zaś jedynie uda i nakładane były na górną krawędź cholewy. Znajdujące się na końcu nogawek rzemienie, służyły do ściągnięcia i zawiązania miejsca łączenia nogawek z cholewami. Warto także zwrócić uwagę na oryginalne, wykonane z kości lub rogu guziki.
Spodnie trafiły do muzealnej kolekcji za sprawą Benedykta Dybowskiego, postaci tyleż znanej, co niezwykłej. Dybowski, wieloletni zesłaniec a jednocześnie zoolog, badacz i wybitny znawca fauny Daurii (Zabajkala) i samego jeziora Bajkał, po powrocie z zesłania powrócił na Syberię. Tym razem, już dobrowolnie i z własnego wyboru, w latach 1879–1883 pracował wśród Koriaków i Itelemenów, jako lekarz na rządowym kontrakcie obejmującym terytorium Kamczatki na odległych, północno-wschodnich krańcach Rosji. W tym czasie zgromadził unikalną kolekcję obrazującą kulturę rdzennych mieszkańców tego półwyspu, jak i Aleutów z sąsiadujących z Kamczatką Wysp Komandorskich.
Warto podkreślić, że Benedykt Dybowski świadomie i konsekwentnie gromadził obiekty przyrodnicze, antropologiczne i etnograficzne, z myślą o późniejszym ich wykorzystaniu do badań naukowych i ekspozycji muzealnych. Dziś w Muzeum Etnograficznym w Krakowie znajduje się licząca 135 obiektów, bezcenna kolekcja ukazująca kultury Aleutów, Czukczów, Ewenków (Tunguzów), Ewenów (Lomutów), Itelmenów (Kamczadali), Jukagirów i Koriaków. Po stu trzydziestu latach od chwili powstania, zbiór ten wciąż odkrywa przed nami wiele nowych historii.
Kolekcja etnograficzna zgromadzona przez Benedykta Dybowskiego (1833 - 1930) w latach zesłania w Kraju Zabajkalskim oraz w trakcie pracy na rządowym kontrakcie na Kamczatce w latach 1879 - 1883, to zespół unikalnych i bezcennych wyrobów rzemiosła rdzennych mieszkańców dalekiej Syberii i Wysp Komandorskich. Zróżnicowane pod względem funkcji, materiału i techniki wykonania, prezentują kulturę kilku grup etnicznych, wśród których dominują obiekty wykonane przez Koriaków, Itelmenów, Ewenów i Aleutów. Syberii. W kolekcji Dybowskiego liczącej ponad 130 eksponatów, dominują elementy strojów, broń oraz modele: sań, kajaków i ubiorów. Do najcenniejszych należą niewątpliwie aleucka parka (futro ze skórek/skalpów ptasich z piórami), również aleuckie kamlejki (anoraki) wykonane z jelit ssaków morskich, czy wreszcie koriackie i itelmeńskie kuklanki (futra), uszyte ze skór reniferów i jeleni. W części kolekcji obejmującej zbiory z Kamczatki, znajdują się również spodnie i tworzące z nim komplet obuwie zimowe.
Opracował Jacek Kukuczka.
