Gorset uszyty z czarnego aksamitu, zdobiony motywami roślinnymi wykonanymi z różnego kształtu kolorowych cekinów i koralików. U dołu zakończony jest zaokrąglonymi kaletkami. Wzdłuż wszystkich brzegów naszyta złota i czerwona krepinka, z przodu wiązany czerwoną wstążką. Gorset prezentowany był na wystawie „Pamiątka z Krakowa” w Muzeum Etnograficznym w Krakowie w 2004 r. Podczas wystawy firma „Kramik” urządziła kram ze współczesnymi pamiątkami z Krakowa, wśród których był między innymi prezentowany gorset.
Czarne aksamitne gorsety, zdobione kolorowymi cekinami, są jednym z najbardziej rozpoznawalnych i nieodłącznych elementów stroju małej Krakowianki. Stanowią stały element wizualny podczas uroczystości religijnych (np. przez dziewczynki sypiące kwiatki w czasie procesji Bożego Ciała i państwowych, występów szkolnych czy zabaw karnawałowych.
Gorsety tego typu, ale w wersji dla kobiet, upowszechniły się w całym kraju już w dwudziestoleciu międzywojennym, dzięki sprzedaży w krakowskich Sukiennicach. Początkowo szyte były głównie z myślą o odbiorcach miejskich i turystach jako pamiątka z Krakowa lub rodzaj przebrania. Z czasem, poniekąd wtórnie, trafiły także na wieś, zwłaszcza tam, gdzie lokalny strój zaginął. Obecnie, według wielu mieszkanek wsi podkrakowskich, to właśnie gorset z Sukiennic w komplecie z zieloną tybetową spódnicą i białą haftowaną koszulą stanowią strój krakowski.
Jednakże, należy podkreślić, że opisywane gorsety nie miały bezpośredniego odpowiednika w ubiorach odświętnych mieszkanek podkrakowskich wsi. Były ich dowolnym przekształceniem, tak w warstwie wizualnej, jak i na poziomie funkcji. Żadna z licznych odmian ludowych gorsetów krakowskich nie wykazuje oczywistego podobieństwa w kroju, zdobnictwie czy typie kaletek do gorsetów z Sukiennic. Ich wygląd może stanowić próbę uproszczenia i stworzenia modelowego gorsetu krakowskiego, będącego swoistym odzwierciedleniem wszystkich odmian. Wizualnie może również nawiązywać do dawnych kostiumów i przebrań karnawałowych szlachcianek z XIX wieku, kiedy to upowszechniła się moda na Krakowiaków i strój krakowski. Z kolei na poziomie pełnionych funkcji, gorset przeszedł od wiejskiego ubioru odświętnego zaświadczającego m.in. o tożsamości lokalnej, statusie materialnym i stanie cywilnym, do rodzaju kostiumu, przebrania, noszonego w każdym zakątku Polski, nie tylko przez bogate panny, ale i przez dzieci i starsze kobiety.
Gorset stanowi jeden z elementów najbogatszej w Polsce kolekcji krakowskich gorsetów. W kolekcji Muzeum Etnograficznego znajduje się ok.300 różnych gorsetów pochodzących z całego obszaru zamieszkiwanego przez grupę etnograficzną Krakowiaków.
Opracowała Ewa Rossal.
