Damaru to niewielki dwustronny, przypominający klepsydrę bębenek, wykonany na ogół z dwóch drewnianych półkulistych komór, przypominających ludzkie czaszki (w dawnych czasach wykonywano je z ludzkich czaszek), obciągniętych skórą. Wprawia się go w ruch jedną, prawą ręką. Obydwie membrany uderzane są naprzemiennie ruchem półobrotowym, raz w jedną, raz w drugą stronę za pomocą koralikowych bądź skórzanych bijaków na sznureczkach umocowanych do szarfy w przewężeniu bębenka.
Jest bardzo ważnym instrumentem muzycznym dla religii i kultur Indii, Nepalu, Tybetu i Mongolii. Jego początki sięgają cywilizacji Doliny Indusu, gdzie pojawia się po raz pierwszy w piktogramie. Ma bogatą, ale elastyczną symbolikę, w zależności od tradycji czy nauki, z którą jest związany. Dźwięk w mniemaniu hindusów odgrywa szczególną rolę w procesie stwórczym. Przedstawia pierwotną energię spajającą materialny świat. Stąd też muzyka towarzyszy codziennym rytuałom świątynnym, otwieraniu i zamykaniu bram świątyni czy prezentacjom bóstw. Zaś poszczególne instrumenty muzyczne są przypisywane odpowiednim bóstwom. Damaru jest w hinduizmie uosobieniem boga Śiwy, jego łączności z żeńską formą energii – śakti. Za jego pomocą Śiwa wybija rytm podczas kosmicznego tańca tandawa, kiedy niszczy i odtwarza świat. Jest on również symbolem indyjskich świętych mężów sadhu, którzy by osiągnąć oświecenie podążają ścieżką pokuty i wyrzeczenia, naśladując życie Śiwy – największego z ascetów. Noszą więc atrybuty związane z tym bogiem, symboliczny trójząb oraz bębenek damaru, którym oznajmiają swoje przybycie lub odejście z wioski.
W mitologii indyjskiej już sam kształt bębenka, trójkątny w przekroju, jest symboliczny: górna część symbolizuje męską aktywność prokreacyjną lingam, a dolna - żeńską yoni. Symbolicznie kreacja świata następuje, gdy lingam i yoni spotykają się w środkowej przewężonej części bębenka, a destrukcja – gdy się od siebie oddalają. W mitologii buddyjskiej damaru wiąże się z Wielką Matką, mistyczną partnerką Wielkiego Ojca. Jest on atrybutem wielu tantrycznych bóstw i jest wykorzystywany w licznych tantrycznych praktykach. W taki bębenek wyposażony jest Mahakala – groźny strażnik religii buddyjskiej, jogin Phadampa – założyciel tantrycznej szkoły w Tybecie oraz wiele innych bóstw.
Funkcją damaru jest przywoływanie wszystkich Buddów, Bodhisattwów i Dakiń wzbudzając w nich najwyższą radość. „Męski” damaru głosi dźwięk wielkiego szczęścia i jest często łączony z „żeńskim” dzwonkiem ghanta trzymanym w lewej ręce, który głosi dźwięk pustki. Puste „ciało” damaru symbolizuje dharmakaya - „ciało prawa”, jedno z trzech ciał Buddy wg. doktryny Mahajany, symbolizujące byt absolutny i absolutne poznanie, czyli ciało duchowe Buddy. Dwie membrany bębenka symbolizują jedność manifestacji i pustki; dekoracyjna taśma wokół złączenia dwóch czas - 32 główne znaki sambhogakaya - „ciała zjednoczenia” Buddy, zdobytego przez Buddę dzięki zasługom z poprzednich wcieleń. Bijaki reprezentują trzecie ciało Buddy nirmanakaya - „ciało przekształcające się” w celu zbawienia istot żyjących - jako jedność metody i mądrości. Watowana część zwijanej szarfy kształtu chińskiego obłoku, przypominającego koniczynę trójlistną, reprezentuje trójkątne dharmodaya - „rzeczywiste źródło” (zwizualizowany świat, z którego powstaje bóstwo), a pięciokolorowe jedwabne frędzle szarfy reprezentują pięciu Buddów. Nieużywany damaru jest przechowywany w specjalnym materiałowym woreczku o kształcie bębenka, ozdobionym buddyjskimi „kołami szczęścia”.
Opracowała Eleonora Tenerowicz.
Wybrana literatura:
Beer Robert, The Handbook of Tibetan Buddhist's Symbols.; Serindia Publications, Inc., 2003 John C. Huntington, Dina Bangdel, The Circle of Bli Buddhist Meditational Art;Serindia Publications, Inc., 2003
Loius Frederic, Słownik cywilizacji indyjskiej, wyd. polskie pod red. P. Piekarskiego, Katowice 1998 R. Waterstone,
Indie. Magia, tradycja, rzeczywistość; ed. polska Warszawa 1996
Jest bardzo ważnym instrumentem muzycznym dla religii i kultur Indii, Nepalu, Tybetu i Mongolii. Jego początki sięgają cywilizacji Doliny Indusu, gdzie pojawia się po raz pierwszy w piktogramie. Ma bogatą, ale elastyczną symbolikę, w zależności od tradycji czy nauki, z którą jest związany. Dźwięk w mniemaniu hindusów odgrywa szczególną rolę w procesie stwórczym. Przedstawia pierwotną energię spajającą materialny świat. Stąd też muzyka towarzyszy codziennym rytuałom świątynnym, otwieraniu i zamykaniu bram świątyni czy prezentacjom bóstw. Zaś poszczególne instrumenty muzyczne są przypisywane odpowiednim bóstwom. Damaru jest w hinduizmie uosobieniem boga Śiwy, jego łączności z żeńską formą energii – śakti. Za jego pomocą Śiwa wybija rytm podczas kosmicznego tańca tandawa, kiedy niszczy i odtwarza świat. Jest on również symbolem indyjskich świętych mężów sadhu, którzy by osiągnąć oświecenie podążają ścieżką pokuty i wyrzeczenia, naśladując życie Śiwy – największego z ascetów. Noszą więc atrybuty związane z tym bogiem, symboliczny trójząb oraz bębenek damaru, którym oznajmiają swoje przybycie lub odejście z wioski.
W mitologii indyjskiej już sam kształt bębenka, trójkątny w przekroju, jest symboliczny: górna część symbolizuje męską aktywność prokreacyjną lingam, a dolna - żeńską yoni. Symbolicznie kreacja świata następuje, gdy lingam i yoni spotykają się w środkowej przewężonej części bębenka, a destrukcja – gdy się od siebie oddalają. W mitologii buddyjskiej damaru wiąże się z Wielką Matką, mistyczną partnerką Wielkiego Ojca. Jest on atrybutem wielu tantrycznych bóstw i jest wykorzystywany w licznych tantrycznych praktykach. W taki bębenek wyposażony jest Mahakala – groźny strażnik religii buddyjskiej, jogin Phadampa – założyciel tantrycznej szkoły w Tybecie oraz wiele innych bóstw.
Funkcją damaru jest przywoływanie wszystkich Buddów, Bodhisattwów i Dakiń wzbudzając w nich najwyższą radość. „Męski” damaru głosi dźwięk wielkiego szczęścia i jest często łączony z „żeńskim” dzwonkiem ghanta trzymanym w lewej ręce, który głosi dźwięk pustki. Puste „ciało” damaru symbolizuje dharmakaya - „ciało prawa”, jedno z trzech ciał Buddy wg. doktryny Mahajany, symbolizujące byt absolutny i absolutne poznanie, czyli ciało duchowe Buddy. Dwie membrany bębenka symbolizują jedność manifestacji i pustki; dekoracyjna taśma wokół złączenia dwóch czas - 32 główne znaki sambhogakaya - „ciała zjednoczenia” Buddy, zdobytego przez Buddę dzięki zasługom z poprzednich wcieleń. Bijaki reprezentują trzecie ciało Buddy nirmanakaya - „ciało przekształcające się” w celu zbawienia istot żyjących - jako jedność metody i mądrości. Watowana część zwijanej szarfy kształtu chińskiego obłoku, przypominającego koniczynę trójlistną, reprezentuje trójkątne dharmodaya - „rzeczywiste źródło” (zwizualizowany świat, z którego powstaje bóstwo), a pięciokolorowe jedwabne frędzle szarfy reprezentują pięciu Buddów. Nieużywany damaru jest przechowywany w specjalnym materiałowym woreczku o kształcie bębenka, ozdobionym buddyjskimi „kołami szczęścia”.
Opracowała Eleonora Tenerowicz.
Wybrana literatura:
Beer Robert, The Handbook of Tibetan Buddhist's Symbols.; Serindia Publications, Inc., 2003 John C. Huntington, Dina Bangdel, The Circle of Bli Buddhist Meditational Art;Serindia Publications, Inc., 2003
Loius Frederic, Słownik cywilizacji indyjskiej, wyd. polskie pod red. P. Piekarskiego, Katowice 1998 R. Waterstone,
Indie. Magia, tradycja, rzeczywistość; ed. polska Warszawa 1996
