Święty Roch żył w drugiej połowie XIV wieku, pochodził z Francji, był synem zamożnego rządcy miasta Montpellier. Gdy mając 19 lat stracił oboje rodziców, cały rodzinny majątek sprzedał, pieniądze rozdał ubogim, po czym wyruszył na pielgrzymkę do Rzymu. Według legendy jego wędrówkę zatrzymała epidemia dżumy w jednej z włoskich prowincji. Roch zaangażował się w opiekę nad chorymi, szybko też okazało się, że posiada dar cudownego uzdrawiania. Po pewnym czasie dotarł do Rzymu, gdzie przebywał kilka lat dokonując kolejnych uzdrowień. Wędrując z powrotem do rodzinnych stron sam jednak zachorował na dżumę, i aby nie narażać innych, ukrył się w lesie wiodąc życie pustelnika. W żywocie św. Rocha jest mowa o tym, że był bliski śmierci głodowej, jednak szczęśliwie zaprzyjaźnił się z psem, który przynosił mu pożywienie. Już ozdrowiały i w pełni sił wyruszył w dalszą drogę, niestety na granicy uznano go za szpiega, aresztowano i wtrącono do więzienia, gdzie zmarł.
Kult św. Rocha, pobożnego młodzieńca i cudotwórcy naśladującego św. Franciszka z Asyżu, szybko rozprzestrzenił się w Europie, z końcem średniowiecza dotarł także do Polski. W tradycji przywoływany jest między innymi jako patron szpitali, lekarzy i aptekarzy. Modlono się do niego o wstawiennictwo wobec zagrożenia „morowym powietrzem” - jak dawniej nazywano zarazę przynoszącą pomór ludzi i zwierząt gospodarskich. W liturgii Kościoła katolickiego św. Roch wspominany jest 16 sierpnia. W ikonografii przedstawiano go jako młodego mężczyznę z laską i torbą pielgrzyma, towarzyszy mu pies liżący rany na jego nogach lub przynoszący chleb w pysku.
Dzień św. Rocha w dawnym kalendarzu rolniczym oznaczał początek orki jesiennej, co wyrażało porzekadło: „Od świętego Rocha na polu socha”. Jeśli sezon lata kończył się obfitymi żniwami i urodzajem plonów w ogrodzie, przypominano przysłowie: „Na święty Roch w stodole groch”.
Prezentowana rzeźba ludowa, zachowana fragmentarycznie, pochodząca prawdopodobnie z przydrożnej kapliczki, została przekazana do zbiorów MEK w 1938 roku przez profesora Cholewińskiego (na karcie inwentarzowej figuruje tylko nazwisko).
Opracował: Grzegorz Graff
Bibliografia:
1. Henryk Fros SI, Franciszek Sowa, Twoje imię. Przewodnik onomastyczno-hagiograficzny, Kraków 1975, s. 466-467.
2. Stanisław Świrko, Rok płaci, rok traci; kalendarz przysłów i prognostyków rolniczych, Poznań 1990, s. 176.
Kult św. Rocha, pobożnego młodzieńca i cudotwórcy naśladującego św. Franciszka z Asyżu, szybko rozprzestrzenił się w Europie, z końcem średniowiecza dotarł także do Polski. W tradycji przywoływany jest między innymi jako patron szpitali, lekarzy i aptekarzy. Modlono się do niego o wstawiennictwo wobec zagrożenia „morowym powietrzem” - jak dawniej nazywano zarazę przynoszącą pomór ludzi i zwierząt gospodarskich. W liturgii Kościoła katolickiego św. Roch wspominany jest 16 sierpnia. W ikonografii przedstawiano go jako młodego mężczyznę z laską i torbą pielgrzyma, towarzyszy mu pies liżący rany na jego nogach lub przynoszący chleb w pysku.
Dzień św. Rocha w dawnym kalendarzu rolniczym oznaczał początek orki jesiennej, co wyrażało porzekadło: „Od świętego Rocha na polu socha”. Jeśli sezon lata kończył się obfitymi żniwami i urodzajem plonów w ogrodzie, przypominano przysłowie: „Na święty Roch w stodole groch”.
Prezentowana rzeźba ludowa, zachowana fragmentarycznie, pochodząca prawdopodobnie z przydrożnej kapliczki, została przekazana do zbiorów MEK w 1938 roku przez profesora Cholewińskiego (na karcie inwentarzowej figuruje tylko nazwisko).
Opracował: Grzegorz Graff
Bibliografia:
1. Henryk Fros SI, Franciszek Sowa, Twoje imię. Przewodnik onomastyczno-hagiograficzny, Kraków 1975, s. 466-467.
2. Stanisław Świrko, Rok płaci, rok traci; kalendarz przysłów i prognostyków rolniczych, Poznań 1990, s. 176.
