PL EN
Ustawienia prywatności
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Aby uzyskać więcej informacji i spersonalizować swoje preferencje, kliknij „Ustawienia”. W każdej chwili możesz zmienić swoje preferencje, a także cofnąć zgodę na używanie plików cookie 
na poniższej stronie.
Polityka prywatności
*Z wyjątkiem niezbędnych

Forma na baranka z ciasta

Treść

zdjęcie obiektu zdjęcie obiektu

Metalowa forma składa się z dwóch skręconych dwoma śrubami połówek. Specjalne wypustki umożliwiają postawienie formy w piekarniku do góry otwartym dnem. Jest to wyrób przemysłowy z okresu międzywojennego – żeliwny odlew wykonany ze stopu żelaza, węgla oraz innych składników takich jak krzem, magnez i grafit. Nie ma żadnych znaków fabrycznych, które pozwoliłyby ustalić miejsce jego wykonania. W okresie międzywojennym znane były ze swej produkcji, przedmiotów gospodarstwa domowego, zakłady metalurgiczne w Charsznicy koło Miechowa, również w Kieleckiem rozwinięty był przemysł odlewniczy.

 

Baranek, zwany też Agnuskiem, symbolizuje Chrystusa, Baranka Bożego (łac. Agnus Dei) i jest najważniejszym znakiem Świąt Wielkanocnych. Już w starożytności owca była jednym ze zwierząt najczęściej  składanych w ofierze. Ze względu na swoją łagodność, cierpliwość i biały kolor runa, w wielu  kulturach symbolizowała ona niewinność i posłuszeństwo. W tradycji żydowskiej baranek (jednoroczny) był zwierzęciem ofiarnym związanym ze świętem Pesach, upamiętniającym ocalenie Izraelitów od śmierci przez znak uczyniony krwią (baranka) na progu i odrzwiach domów w celu odróżnienia domostw zamieszkanych przez Izraelitów od mieszkań Egipcjan.

 

Do tradycji święta Paschy nawiązali duchowni chrześcijańscy, którzy w na soborze nicejskim w 325 roku ustalili, iż pierwsza niedziela po wiosennej pełni księżyca (tj. między 23 marca a 25 kwietnia) upamiętniać będzie zmartwychwstanie Chrystusa. Do chrześcijaństwa    przeniknęła także symbolika ofiary z baranka.


Dawniej wielkanocnego baranka przygotowywano z ciasta, sera lub masła – w zależności od regionu. Dzisiejszy baranek wielkanocny może być wykonany z masła, sera, cukru, marcepana, czekolady lub różnych tworzyw (waty, wełny, masy solnej, plastiku i innych) albo z ciasta. Po upieczeniu, lekkim wystudzeniu, wyjmuje się baranka z formy i ostrym nożem wyrównuje spód oraz krawędzie wypieku. Niekiedy dekorację baranka stanowi chorągiewka z napisem „Alleluja”, symbol Chrystusa Zmartwychwstałego oraz posypanie cukrem pudrem. Czasem baranek ma tylko zawiązaną na szyi czerwoną wstążeczkę.


W Wielką Sobotę wkładamy baranka do koszyka z pokarmami przygotowanymi do święcenia. Zwyczaj ten jest echem pogańskiego obrzędu błogosławienia pokarmów i napojów. Kościół katolicki zna święcone już od VIII wieku. Do Polski zwyczaj ten przyszedł około XII wieku z zachodniej Europy. Początkowo święcono wszystko to, co miało być jedzone w czasie świąt. Święcenie odbywało się w domach i dworach, do których chłopi z okolicznych wsi przynosili swoje pokarmy w koszach lub płachtach. W 1733 r. Andrzej Stanisław Załuski, biskup płocki, wydał księżom zakaz święcenia pokarmów po domach, gdyż zauważył, że spóźniają się oni na Rezurekcję i nie dość przykładają się do Wielkopostnych obowiązków. Za jego przykładem w XVIII i XIX wieku poszli również inni biskupi.

 

W XVIII wieku zaczęto święcić tylko niektóre potrawy. Te, które niezmiennie wkłada się do koszyka to m.in.: chleb, który w liturgii Chrześcijańskiej symbolizuje Ciało Chrystusa, jajka (symbol życia, odrodzenia, przetrwania, płodności, miłości), chrzan (miał chronić przed bólem zębów i brzucha, ale przede wszystkim miał być „ostatnim” umartwieniem poniesionym dla Chrystusa, pojonego przed śmiercią żółcią i octem), masło (symbolizuje słodycz poniesionej dla nas męki Chrystusa – zmartwychwstanie), ser (krowi, owczy czy kozi, jako symbol współzależności ludzi i zwierząt), kiełbasę i szynkę (poświęcone mięso ma zapewnić zdrowie, płodność, jest też symbolem dostatku i zamożności), sól (symbolicznie wiązaną z prawdą i oczyszczeniem duchowym, mającą moc odstraszania zła i chroniącą ludzkie życie przed zepsuciem i rozkładem), babkę, mazurki (w kulturze ludowej był to raczej kołacz – ciasto symbolizujące doskonałość i różne umiejętności) oraz inne produkty, w zależności od regionu.
 

Opracowała Krystyna Reinfuss-Janusz.

Opiekun: Justyna Masłowiec Zadaj pytanie o obiekt

Obiekty powiązane