Trzy malowane kurki na drewnianej podstawce z uchwytem do trzymania zabawki. Szyje ptaszków przymocowane są do tułowiu za pomogą gwoździków, a te z kolei przewiązane sznurkami złączonymi w dole i obciążonymi drewnianą kulką. Jedno pchnięcie kuli, a niewielkie kurze dzioby zaczynają rytmicznie uderzać w drewienko.
Fizycy-rzemieślnicy
Jak pisze Tadeusz Seweryn w swoim tekście o zabawkach ludowych, zabawki ruchome były znane już w starożytności, „wszakże człowiek biedził się od dawna nad stworzeniem mechanizmów, które by martwą rzecz mogły wprawiać w ruch i zagadnienie to rozwiązywał w przeróżny sposób”. Rzemieślnicy, w tym zabawkarze, od wieków wykorzystują w swojej pracy niektóre zjawiska i prawa fizyki. Ich inżynieryjna intuicja sprawia, że wiele zabawek przyciąga uwagę przemyślnością swej konstrukcji i działania.
Prezentowane tutaj kurki dziobiące to jeden z tych obiektów, które charakteryzują się oryginalnym wykorzystaniem prawideł fizycznych. Bawienie się kurkami to właściwie zabawa z różnym umiejscowieniem środka ciężkości. Drewniana kulka to forma ciężarku, która – wprawiona w ruch - kołysze się wahadłowo. W języku fizyki moglibyśmy powiedzieć, że środek ciężkości kuli wykonuje ruch wahliwy względem osi swojego zawieszenia. Wtenczas, dążąc do przywrócenia równowagi, moment siły rośnie, a co za tym idzie kulka pociąga za sznurki i wprawia szyje kurek w ruch.
Do grupy zabawek, których konstrukcja polega na wykorzystaniu fizycznych zasad równowagi oraz wahadła, należą również ptaszki wzorowane na papudze Maxwella, zabawki na sprężynkach, huśtawki, wańki-wstańki czy nawet samochodowy gadżet epoki PRL – pies Azor z kiwającą się głową. W kolekcji MEK znajduje się wiele tym podobnych obiektów: intrygują gości Muzeum inżynieryjną pomysłowością oraz są częstą inspiracją podczas tworzenia warsztatów dla dzieci.
Sztuka manipulacji
W muzealniczej nomenklaturze obiekty typu kurki dziobiące funkcjonują jako zabawki ruchome. Dzisiaj częściej są sprzedawane pod nazwą zabawki manipulacyjnej czy zręcznościowej. Ptaki-klepaki do pchania czy ciągnięcia na sznurku, pochylnie z konikami, zwierzaki wspinające się po tyczce, klik-klaki i wiele innych to zabawki wspierające rozwój dziecka od najmłodszych lat. Dzięki zabawkom zręcznościowym maluch obserwuje, co się stanie, gdy coś uderzy, naciśnie, pociągnie, popcha. Kiedy dziecko wprawi w ruch kulkę prezentowanej tutaj zabawki, może zaobserwować zależność pomiędzy swoim działaniem a skutkiem – ruchem kurzych dziobów.
Jak pisze pedagożka Katarzyna Sadowska:
„Małe dziecko wykazuje samoistne zamiłowanie do obserwacji związków siebie ze światem oraz świata, odbywać się to jednak musi poprzez działanie. Aktywna obserwacja wzbogaca dziecięce poznawanie świata, rozwija myślenie. W trakcie spostrzegania umysł pobudzony jest do poszukiwania porównań, do klasyfikowania, do wnioskowania”
W teorii rozwoju poznawczego według znanego pedagoga Jeana Piageta dziecko w pierwszych latach życia poznaje świat poprzez eksperymentowanie i manipulowanie przedmiotami. Wszelkie zabawki ruchome pobudzają jego ciekawość świata, poprawiają koordynację ręka-oko (co w przyszłości ułatwi dziecku naukę pisania czy wiązania butów) oraz wpierają umiejętność logicznego myślenia.
Prezentowane tutaj kurki dziobiące powstały prawdopodobnie przed 1930 rokiem i zapewne odgrywały ważną rolę w dzieciństwie Anny Pawłowskiej (1920-2017), która przekazała tę zabawkę do MEK.
Opracowała
Agnieszka Marczak
Bibliografia
1. Jan Bujak, Zabawki w Europie. Zarys dziejów – rozwój zainteresowań, Kraków 1988.
2. Jean Piaget, Studia z psychologii dziecka, tłum. Tamara Kołakowska, Warszawa 2006.
3. Katarzyna Sadowska, Zabawy i zabawki wieku wczesnodziecięcego we współczesnym świecie, [w:] Edukacja elementarna w teorii i praktyce, tom 13, nr 3/2018 (49).
4. H. Rudolf Schaffer, Psychologia dziecka, tłum. Aleksander Wojciechowski , Warszawa 2013.
5. Tadeusz Seweryn, Polskie zabawki ludowe, Warszawa 1960.
Fizycy-rzemieślnicy
Jak pisze Tadeusz Seweryn w swoim tekście o zabawkach ludowych, zabawki ruchome były znane już w starożytności, „wszakże człowiek biedził się od dawna nad stworzeniem mechanizmów, które by martwą rzecz mogły wprawiać w ruch i zagadnienie to rozwiązywał w przeróżny sposób”. Rzemieślnicy, w tym zabawkarze, od wieków wykorzystują w swojej pracy niektóre zjawiska i prawa fizyki. Ich inżynieryjna intuicja sprawia, że wiele zabawek przyciąga uwagę przemyślnością swej konstrukcji i działania.
Prezentowane tutaj kurki dziobiące to jeden z tych obiektów, które charakteryzują się oryginalnym wykorzystaniem prawideł fizycznych. Bawienie się kurkami to właściwie zabawa z różnym umiejscowieniem środka ciężkości. Drewniana kulka to forma ciężarku, która – wprawiona w ruch - kołysze się wahadłowo. W języku fizyki moglibyśmy powiedzieć, że środek ciężkości kuli wykonuje ruch wahliwy względem osi swojego zawieszenia. Wtenczas, dążąc do przywrócenia równowagi, moment siły rośnie, a co za tym idzie kulka pociąga za sznurki i wprawia szyje kurek w ruch.
Do grupy zabawek, których konstrukcja polega na wykorzystaniu fizycznych zasad równowagi oraz wahadła, należą również ptaszki wzorowane na papudze Maxwella, zabawki na sprężynkach, huśtawki, wańki-wstańki czy nawet samochodowy gadżet epoki PRL – pies Azor z kiwającą się głową. W kolekcji MEK znajduje się wiele tym podobnych obiektów: intrygują gości Muzeum inżynieryjną pomysłowością oraz są częstą inspiracją podczas tworzenia warsztatów dla dzieci.
Sztuka manipulacji
W muzealniczej nomenklaturze obiekty typu kurki dziobiące funkcjonują jako zabawki ruchome. Dzisiaj częściej są sprzedawane pod nazwą zabawki manipulacyjnej czy zręcznościowej. Ptaki-klepaki do pchania czy ciągnięcia na sznurku, pochylnie z konikami, zwierzaki wspinające się po tyczce, klik-klaki i wiele innych to zabawki wspierające rozwój dziecka od najmłodszych lat. Dzięki zabawkom zręcznościowym maluch obserwuje, co się stanie, gdy coś uderzy, naciśnie, pociągnie, popcha. Kiedy dziecko wprawi w ruch kulkę prezentowanej tutaj zabawki, może zaobserwować zależność pomiędzy swoim działaniem a skutkiem – ruchem kurzych dziobów.
Jak pisze pedagożka Katarzyna Sadowska:
„Małe dziecko wykazuje samoistne zamiłowanie do obserwacji związków siebie ze światem oraz świata, odbywać się to jednak musi poprzez działanie. Aktywna obserwacja wzbogaca dziecięce poznawanie świata, rozwija myślenie. W trakcie spostrzegania umysł pobudzony jest do poszukiwania porównań, do klasyfikowania, do wnioskowania”
W teorii rozwoju poznawczego według znanego pedagoga Jeana Piageta dziecko w pierwszych latach życia poznaje świat poprzez eksperymentowanie i manipulowanie przedmiotami. Wszelkie zabawki ruchome pobudzają jego ciekawość świata, poprawiają koordynację ręka-oko (co w przyszłości ułatwi dziecku naukę pisania czy wiązania butów) oraz wpierają umiejętność logicznego myślenia.
Prezentowane tutaj kurki dziobiące powstały prawdopodobnie przed 1930 rokiem i zapewne odgrywały ważną rolę w dzieciństwie Anny Pawłowskiej (1920-2017), która przekazała tę zabawkę do MEK.
Opracowała
Agnieszka Marczak
Bibliografia
1. Jan Bujak, Zabawki w Europie. Zarys dziejów – rozwój zainteresowań, Kraków 1988.
2. Jean Piaget, Studia z psychologii dziecka, tłum. Tamara Kołakowska, Warszawa 2006.
3. Katarzyna Sadowska, Zabawy i zabawki wieku wczesnodziecięcego we współczesnym świecie, [w:] Edukacja elementarna w teorii i praktyce, tom 13, nr 3/2018 (49).
4. H. Rudolf Schaffer, Psychologia dziecka, tłum. Aleksander Wojciechowski , Warszawa 2013.
5. Tadeusz Seweryn, Polskie zabawki ludowe, Warszawa 1960.
