Archiwalia

Informujemy, że czytelnia Działu Dokumentacji Kontekstowej Kultur (Archiwum MEK) jest otwarta od wtorku do piątku w godzinach od 9:00 do 15:00. Kwerenda w godzinach popołudniowych (16:00 – 18:00) jest możliwa po wcześniejszym umówieniu pod nr tel. (12) 430 55 63 lub 12 430 55 75 wew. 242 lub e-mailem na adres sulich@etnomuzeum.eu. Dziękujemy za zrozumienie dla powstałych utrudnień.

Kto może korzystać?

Archiwalia MEK dostępne są dla wszystkich zainteresowanych, także tych, których ciekawią te zbiory w perspektywie osobistych poszukiwań.

Poszukiwanie w zbiorach (kwerenda)

Prosimy o wskazanie tematyki / zakresu, który Państwa interesuje, listownie, za pośrednictwem telefonu, drogą elektroniczną lub osobiście. Uzgodnimy wówczas termin, sposób przeprowadzenia kwerendy oraz formę udostępnienia zbiorów (w postaci cyfrowej lub na miejscu, w zależności od możliwości).

Udostępnianie zbiorów na potrzeby kwerendy

Po dokonaniu wyboru interesujących Państwa zbiorów poprosimy o złożenie zamówienia (drogą elektroniczną lub na miejscu), na odpowiednim formularzu – do pobrania poniżej. Zamówienie winno obejmować:

• sygnatury archiwaliów
• krótki opis ich tematyki / zakresu
• krótkie uzasadnienie celu, w jakim chcą Państwo skorzystać z materiału
• imię i nazwisko Osoby Zamawiającej (ewentualnie także instytucja, którą reprezentuje)
• datę zamówienia.

•  Regulamin korzystania ze zbiorów Działu Dokumentacji Kontekstowej Kultur Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie (Archiwum MEK) w ramach kwerendy oraz kwerendy elektronicznej
•  Wzór formularza zamówienia
•  Regulamin udostępniania zbiorów, wizerunków zbiorów i informacji o zbiorach Muzeum Etnograficznego im. Seweryna Udzieli w Krakowie do celów innych niż zwiedzanie

•   Wniosek o udostępnienie wizerunków cyfrowych muzealiów/archiwaliów 

Seweryn Udziela, jeszcze przed założeniem Muzeum Etnograficznego w Krakowie, rozpoczął pod koniec XIX w. gromadzenie własnej kolekcji etnograficznej, w której widział ważne miejsce także „modeli, malowideł, rysunków i fotografii”. Po utworzeniu Muzeum ta część kolekcji była systematycznie wzbogacana o cenne materiały przekazywane przez badaczy, kolekcjonerów i pasjonatów, a po II wojnie światowej zaczęła funkcjonować jako autonomiczny zbiór. W latach 80. XX wieku został on pogrupowany na następujące kategorie:

• rękopisy, maszynopisy
• akwarele, rysunki, grafiki
• fotografie, widokówki, druki
• przeźrocza szklane, przeźrocza celuloidowe, filmy
• klisze szklane, negatywy celuloidowe
• płyty analogowe, taśmy magnetofonowe, płyty CD, DVD
• plakaty, afisze
• druki ulotne
• wycinki prasowe
• mapy

Obecnie zbiory Działu Dokumentacji Kontekstowej Kultur to około 250 tysięcy jednostek, wśród których najliczniejsze są fotografie (ponad 80 tys.), rysunki (ponad 13 tys.) oraz teksty (prawie 5 tys.). 

Obok fotografii przedstawiających np. młodych chłopców modlących się na cmentarzu REMU na krakowskim Kazimierzu w latach 30-tych, kościoły drewniane na Dolnym Śląsku, krajobraz Hiszpanii lat 50-tych, życie codzienne ludów indiańskich Ameryki Południowej w latach 50-70-tych XX w., znajdziemy przede wszystkim portrety dziesiątek tysięcy osób, wpatrzonych z uwagą w obiektyw. Zdjęcia te mają istotny walor dokumentacyjny – widzimy na nich nie tylko osoby różnych ras, stanów i wieku, ale i otoczenie (mieszkanie, podwórko, krajobraz miasteczka lub wsi). Niejednokrotnie, w tle, można dostrzec mistrzów drugiego planu – biegnące dzieci, robotników skupionych na pracy, znudzonych sprzedawców na targu, spłoszone zwierzę. Zdjęcia robione w trakcie obrzędów, zabaw, uroczystości, obok informacji, niosą również ogromny ładunek emocjonalny. 

Akwarele i rysunki namacalnie wręcz ukazują bogactwo faktur i kolorów strojów, detale i style architektury, różnorodność rzemiosła. Tu znajdziemy próbniki wzorów pisanek, malowanek, ceramiki, plastyki obrzędowej, haftu, przykłady ornamentyki mebli i przedmiotów codziennych, ale też rysunkowe wizerunki przestępców sądzonych w Nowym Sączu 140 lat temu. 

Uderza zróżnicowanie tekstów dokumentujących rzeczywistość kulturową Polski, Europy i krajów pozaeuropejskich - ręcznie przepisywane modlitewniki, pamiętniki, testamenty chłopskie, opisy etnograficzne miejscowości, zapisy dotyczące folkloru słownego i muzycznego, materiały z badań terenowych, także tych prowadzonych współcześnie.  

Archiwum dopełnia drugi zbiór materiałów pozyskanych w 1997 roku z rozwiązanej Pracowni Badania Sztuki Ludowej Instytutu Sztuki PAN. Pracownię założył w 1946 roku profesor Roman Reinfuss, który wraz ze współpracownikami i studentami prowadził intensywne badania terenowe, rejestrując zanikającą już kulturę ludową we wszystkich jej przejawach. Materiały w postaci opisów, wywiadów tematycznych, rysunków, plansz kolorowych zawarte zostały w 823 tekach, których uzupełnienie stanowi około 70 tysięcy fotografii.